Ninh Bình, mảnh đất cố đô Hoa Lư lịch sử, không chỉ làm say lòng du khách bởi khung cảnh non nước hữu tình, những dãy núi đá vôi trùng điệp soi bóng xuống dòng sông xanh biếc, mà còn níu chân người lữ hành bằng một nền ẩm thực phong phú, độc đáo và đậm đà bản sắc. Nếu bạn đang lên kế hoạch ghé thăm Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay chùa Bái Đính, đừng quên dành thời gian khám phá “thiên đường” món ngon nơi đây. Bài viết này sẽ dẫn bạn đi qua 11+ đặc sản Ninh Bình nhất định phải thử, đảm bảo hành trình của bạn sẽ thêm phần trọn vẹn và đáng nhớ.

Tổng hợp món ngon Ninh Bình

Mục lục: Khám phá bản đồ ẩm thực Ninh Bình

1. Bún Mọc Kim Sơn

Mở đầu danh sách là món Bún Mọc Kim Sơn dân dã nhưng đầy cuốn hút. Khác với bún mọc ở nhiều nơi, bún mọc Kim Sơn gây thương nhớ bởi viên mọc được làm từ thịt lợn xay nhuyễn trộn cùng mộc nhĩ, nấm hương, sau đó luộc trong nước dùng xương ninh kỹ. Nước dùng ngọt thanh, trong veo, ăn kèm với dọc mùng (bạc hà) giòn sần sật và các loại rau thơm tươi rói. Sợi bún trắng ngần, mềm dai hòa quyện cùng vị ngọt béo của mọc, vị thanh của nước dùng tạo nên một bữa sáng hoặc bữa trưa nhẹ nhàng mà khó quên.

Địa chỉ gợi ý: Các quán ăn sáng tại thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn.

Giá tham khảo: 25.000 – 40.000 VNĐ/bát.

2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan

Đây là một món ăn độc đáo, mang đậm hương vị núi rừng mà không phải ai cũng dám thử, nhưng nếu đã thử thì sẽ nhớ mãi. Xôi trứng kiến chỉ có vào mùa trứng kiến (khoảng tháng 2 đến tháng 4 âm lịch) ở vùng núi đá vôi Nho Quan. Trứng kiến nhỏ li ti, màu trắng sữa, béo ngậy được người dân địa phương lấy từ trong rừng về, làm sạch rồi phi thơm với hành khô, sau đó trộn đều với xôi trắng nấu từ gạo nếp cái hoa vàng. Vị bùi béo của trứng kiến quyện với vị dẻo thơm của xôi nếp, thêm chút hành phi giòn tan tạo nên một trải nghiệm ẩm thực lạ miệng và hấp dẫn.

Địa chỉ gợi ý: Các khu chợ phiên hoặc nhà hàng đặc sản tại Nho Quan (thường bán theo mùa).

Giá tham khảo: 30.000 – 50.000 VNĐ/đĩa (tùy mùa và số lượng trứng kiến).

3. Bún Chả Quạt

Nếu Hà Nội nổi tiếng với bún chả thì Ninh Bình cũng có món bún chả quạt với hương vị riêng biệt. Thịt làm chả thường là thịt ba chỉ hoặc nách, thái miếng vừa ăn, tẩm ướp gia vị đậm đà rồi kẹp vào vỉ tre (hoặc vỉ sắt), quạt trên bếp than hồng rực. Miếng chả cháy cạnh, thơm nức mùi khói và gia vị, ăn kèm với bún rối, rau sống tươi ngon và nước chấm chua ngọt pha vừa miệng. Điều đặc biệt là nước chấm thường có thêm dưa góp làm từ đu đủ xanh hoặc su hào, cà rốt, tăng thêm vị giòn mát cho món ăn.

Địa chỉ gợi ý: Quán Tình Mai – 7 Phạm Hồng Thái, TP Ninh Bình.

Giá tham khảo: 30.000 – 50.000 VNĐ/suất.

4. Cá Kho Gáo

Cá kho gáo là món ăn dân dã, quen thuộc trong bữa cơm của người dân Ninh Bình, đặc biệt là vùng chiêm trũng Nho Quan, Gia Viễn. Gáo là một loại quả mọc hoang, có vị chua thanh đặc trưng. Cá (thường là cá tràu, cá quả, cá rô đồng) được làm sạch, ướp gia vị rồi kho cùng với quả gáo thái lát hoặc giã dập. Vị chua của gáo không chỉ khử mùi tanh của cá mà còn làm thịt cá săn chắc, đậm đà và dậy mùi thơm rất riêng. Món này ăn cùng cơm trắng nóng hổi thì không gì sánh bằng.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng ẩm thực đồng quê tại Ninh Bình, hoặc có thể tìm thấy ở các khu chợ địa phương.

Giá tham khảo: 100.000 – 200.000 VNĐ/nồi (tùy loại cá và kích cỡ).

5. Thịt Dê Núi Ninh Bình

Nhắc đến đặc sản Ninh Bình, không thể không kể đến thịt dê núi trứ danh. Dê được nuôi thả trên các dãy núi đá vôi, ăn lá cây thuốc và cỏ tự nhiên nên thịt săn chắc, ít mỡ và có vị ngọt thơm đặc trưng, không bị hôi như dê nơi khác. Thịt dê Ninh Bình được chế biến thành rất nhiều món ngon như: dê tái chanh, dê nướng, dê hấp, lẩu dê, dê xào lăn, nem dê, dê nhúng mẻ… Mỗi món mang một hương vị hấp dẫn riêng, nhưng đều giữ được vị ngọt tự nhiên của thịt dê.

Thịt dê núi Ninh Bình tái chanh

Thịt dê núi Ninh Bình nướng

Để thưởng thức dê ngon đúng điệu, bạn nên ăn kèm với các loại rau thơm, lá sung, chuối xanh, khế chua và đặc biệt là chấm cùng tương bần hoặc mắm gừng.

Địa chỉ gợi ý:

  • Nhà hàng Dê Chính Thư: Khê Thượng, Hoa Lư, Ninh Bình.
  • Nhà hàng Dê Đức Minh: Số 29, ngõ 458 Nguyễn Huệ, TP Ninh Bình.
  • Khu vực Hang Múa, Tràng An có nhiều nhà hàng chuyên về dê núi.

Giá tham khảo: 150.000 – 300.000 VNĐ/món.

6. Cá Chuối Nướng

Một món ăn dân dã khác cũng rất được yêu thích là cá chuối (cá quả) nướng. Cá chuối tươi sống được làm sạch, khứa vài đường trên thân, nhồi các loại gia vị như sả, ớt, riềng, lá chanh vào bụng cá rồi bọc trong lá chuối hoặc giấy bạc, nướng trên than hồng. Khi chín, thịt cá trắng ngần, thơm phức, ngọt đậm đà vị cá đồng, quyện với hương thơm của sả và lá chuối. Món này thường được cuốn cùng bánh đa nem, bún, dứa, chuối xanh, khế chua và các loại rau sống, chấm với nước mắm chua ngọt hoặc mắm nêm pha đậm đà.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng ẩm thực đồng quê, nhà hàng ven sông tại Ninh Bình.

Giá tham khảo: 150.000 – 250.000 VNĐ/con (tùy kích cỡ).

7. Cơm Cháy Ninh Bình

Cùng với thịt dê, cơm cháy là “bộ đôi” đặc sản làm nên thương hiệu ẩm thực Ninh Bình. Cơm cháy ở đây khác biệt nhờ được làm từ gạo dẻo thơm, nấu bằng nồi gang trên bếp củi để tạo lớp cháy vàng đều, giòn rụm dưới đáy nồi. Miếng cháy sau đó được phơi khô rồi chiên phồng. Điểm nhấn của món ăn nằm ở phần nước sốt ăn kèm, thường là sốt thịt dê, sốt thịt bò hoặc sốt tim cật đậm đà, sền sệt. Khi ăn, bạn rưới nước sốt nóng hổi lên miếng cơm cháy giòn tan, tiếng “xèo xèo” vui tai cùng hương vị béo ngậy, đậm đà hòa quyện tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng.

Cơm cháy Ninh Bình với sốt thịt dê

Cơm cháy còn có loại đóng gói sẵn, thêm ruốc (chà bông) lên trên, là món quà tuyệt vời để mang về sau chuyến đi.

Địa chỉ gợi ý:

  • Hầu hết các nhà hàng ở Ninh Bình đều phục vụ món này.
  • Cơm cháy Hoàng Giang: Hang Cá, Hoa Lư.
  • Cơm cháy Hoa Lư: Các cửa hàng đặc sản trên địa bàn tỉnh.

Giá tham khảo: 50.000 – 150.000 VNĐ/suất ăn tại chỗ; 35.000 – 70.000 VNĐ/gói mang về.

8. Bánh Trôi

Tuy không phải là món ăn quá độc lạ, nhưng bánh trôi Ninh Bình lại mang một hương vị rất riêng, gắn liền với lễ hội và những ngày đặc biệt của người dân địa phương. Bánh được làm từ bột gạo nếp dẻo thơm, nhân đường phên ngọt lịm, luộc chín rồi thả vào bát nước đun sôi để nguội có thả vài lát gừng và rắc thêm chút vừng rang. Vị dẻo của vỏ bánh, vị ngọt thanh của đường, vị ấm nồng của gừng và thơm bùi của vừng tạo nên một món tráng miệng thanh tao, nhẹ nhàng.

Địa chỉ gợi ý: Các khu chợ quê, chợ thành phố Ninh Bình hoặc các gánh hàng rong.

Giá tham khảo: 10.000 – 20.000 VNĐ/bát.

9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn

Gỏi cá nhệch là một đặc sản nổi tiếng của vùng ven biển Kim Sơn. Cá nhệch có hình dáng giống lươn nhưng to và dài hơn, sống ở vùng nước lợ. Để làm gỏi, người ta phải chọn những con cá tươi ngon, làm sạch nhớt bằng tro bếp hoặc lá tre, sau đó lọc lấy thịt, thái lát mỏng rồi bóp nhanh với nước cốt chanh hoặc giấm để làm tái cá. Phần da cá được chiên giòn, xương cá giã nhuyễn nấu thành nước chấm đặc biệt gọi là “chẻo”. Chẻo được nấu từ xương cá giã nát, thịt ba chỉ, tỏi, ớt, gừng, mẻ và các gia vị khác, tạo thành một loại nước chấm sền sệt, béo ngậy, đậm đà. Gỏi cá nhệch ăn kèm với lá sung, lá mơ, lá lộc vừng, khế chua, chuối xanh… và không thể thiếu bát chẻo thần thánh.

Gỏi cá nhệch Kim Sơn

Địa chỉ gợi ý:

  • Nhà hàng Vũ Bảo: Thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn hoặc chi nhánh tại TP Ninh Bình.
  • Nhà hàng Kim Đa: Thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn.

Giá tham khảo: 200.000 – 400.000 VNĐ/suất (tùy số lượng người ăn).

10. Ốc Núi

Ốc núi là một đặc sản hiếm có của Ninh Bình, thường chỉ xuất hiện vào mùa mưa (từ tháng 4 đến tháng 8). Loại ốc này sống trên các dãy núi đá vôi, ăn lá cây thuốc và thảo dược nên thịt rất dai, giòn, ngọt và có mùi thơm đặc trưng. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như hấp gừng sả, xào me, xào sả ớt, luộc chấm mắm gừng… Món nào cũng ngon và giữ được vị ngọt tự nhiên của ốc. Vì sự quý hiếm và hương vị đặc biệt, ốc núi trở thành món ăn được nhiều du khách săn lùng khi đến Ninh Bình vào mùa mưa.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng đặc sản tại Tam Điệp, Nho Quan, Hoa Lư (thường có theo mùa).

Giá tham khảo: 100.000 – 200.000 VNĐ/đĩa (tùy thời điểm và cách chế biến).

11. Nem Chua Yên Mạc

Nem chua Yên Mạc (huyện Yên Mô) là một món ăn có lịch sử lâu đời, từng là sản vật tiến vua. Khác với nem chua Thanh Hóa hay nem Phùng, nem Yên Mạc được làm từ thịt nạc mông của lợn khỏe mạnh, thái sợi nhỏ chứ không xay nhuyễn, trộn cùng bì lợn luộc thái chỉ, thính gạo rang thơm và các gia vị theo công thức bí truyền. Nem được gói bằng lá ổi và lá chuối tươi, để lên men tự nhiên trong vài ngày. Khi ăn, nem có vị chua dịu, ngọt của thịt, giòn sần sật của bì, thơm của thính và lá ổi. Nem thường được chấm với nước mắm ngon pha tỏi ớt hoặc tương ớt.

Nem chua Yên Mạc Ninh Bình

Địa chỉ gợi ý: Các cơ sở sản xuất nem tại xã Yên Mạc, Yên Mô hoặc các cửa hàng đặc sản Ninh Bình.

Giá tham khảo: 50.000 – 80.000 VNĐ/quả nem (tùy kích cỡ).

12. Các món ngon khác không thể bỏ qua

Ngoài những đặc sản đình đám kể trên, ẩm thực Ninh Bình còn rất nhiều món ngon khác đang chờ bạn khám phá:

  • Mắm tép Gia Viễn: Loại mắm làm từ tép riu tươi ở vùng chiêm trũng Gia Viễn, dùng để chưng thịt hoặc chấm rau luộc, cà pháo đều rất ngon.
  • Bánh đa cá rô đồng: Món ăn sáng quen thuộc với nước dùng ngọt thanh từ xương cá, thịt cá rô đồng chiên giòn hoặc rim đậm đà, ăn kèm bánh đa dai dai và rau cải xanh.
  • Cua đồng rang lá lốt: Cua đồng tươi giã lọc lấy nước nấu canh hoặc rang cùng lá lốt thơm lừng, là món ăn dân dã đưa cơm.
  • Miến lươn bà Phấn: Quán miến lươn gia truyền nổi tiếng ở TP Ninh Bình với sợi miến dai, lươn mềm ngọt, nước dùng đậm đà.

Du lịch ẩm thực Ninh Bình

Hành trình khám phá Ninh Bình sẽ không thể trọn vẹn nếu thiếu đi trải nghiệm ẩm thực phong phú nơi đây. Từ những món ăn dân dã đồng quê đến những đặc sản núi rừng độc đáo, mỗi món ăn đều ẩn chứa hương vị riêng, câu chuyện riêng và tấm lòng của người dân cố đô. Hy vọng với danh sách 11+ món ngon này, bạn sẽ có những bữa ăn đáng nhớ và một chuyến đi thật sự ý nghĩa tại Ninh Bình!