News

Giới thiệu: Ninh Bình – Không chỉ đẹp mà còn ngon!

Ninh Bình, mảnh đất cố đô Hoa Lư lịch sử, không chỉ làm say lòng du khách bởi non nước hữu tình, những danh thắng Tràng An, Tam Cốc – Bích Động, hay chùa Bái Đính uy nghiêm mà còn níu chân người lữ hành bởi một nền ẩm thực vô cùng phong phú và đặc sắc. Đến Ninh Bình, bạn không chỉ “no con mắt” với cảnh đẹp mà còn được “thỏa cái bụng” với vô vàn món ngon mang đậm hương vị đồng quê, núi rừng.

Từ những món ăn dân dã quen thuộc đến các đặc sản độc đáo chỉ có ở nơi đây, ẩm thực Ninh Bình là một bản hòa ca hương vị đầy quyến rũ. Nếu bạn đang lên kế hoạch cho chuyến vi vu đến vùng đất này, đừng quên “bỏ túi” danh sách hơn 11 món ngon trứ danh dưới đây để hành trình khám phá thêm phần trọn vẹn nhé. Bài viết này sẽ là cẩm nang chi tiết, giới thiệu từng món ăn, gợi ý địa chỉ thưởng thức và mức giá tham khảo, giúp bạn dễ dàng lên kế hoạch “food tour” đáng nhớ tại Ninh Bình!

Mục lục

• 1. Bún Mọc Kim Sơn
• 2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan
• 3. Bún Chả Quạt Ninh Bình
• 4. Cá Kho Gáo
• 5. Thịt Dê Núi Ninh Bình
• 6. Cá Chuối Nướng Riềng Mẻ
• 7. Cơm Cháy Ninh Bình
• 8. Bánh Trôi Ninh Bình
• 9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn
• 10. Ốc Núi Ninh Bình
• 11. Nem Chua Yên Mạc
• 12. Những Món Ngon Khác

1. Bún Mọc Kim Sơn – Hương Vị Đồng Quê Dân Dã

Mở đầu danh sách là món bún mọc Kim Sơn, một món ăn sáng quen thuộc nhưng lại mang hương vị rất riêng của vùng đất ven biển Ninh Bình. Khác với bún mọc ở nhiều nơi, bún mọc Kim Sơn có phần nước dùng được ninh từ xương ống và sườn non, trong veo, ngọt thanh tự nhiên. Viên mọc ở đây được làm từ thịt heo tươi xay nhuyễn, trộn cùng mộc nhĩ, nấm hương, gia vị vừa ăn, viên lại chắc nịch, dai giòn sần sật.

Một tô bún mọc đầy đặn thường có thêm sườn non, dọc mùng (hoặc măng khô tùy mùa), ăn kèm rau sống tươi ngon như xà lách, kinh giới, tía tô… Thêm chút ớt chưng cay nồng, vắt lát chanh tươi là bạn đã có một bữa sáng ấm bụng, nạp đủ năng lượng để khám phá Kim Sơn rồi đấy.

Địa chỉ gợi ý:

• Các quán ăn sáng tại thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn.
• Quán bún mọc dọc đường về Nhà thờ Đá Phát Diệm.

Giá tham khảo:

Khoảng 25.000 – 40.000 VNĐ/tô.

2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan – Đặc Sản Độc Lạ Từ Rừng Cúc Phương

Nhắc đến ẩm thực độc đáo của Ninh Bình, không thể không kể đến món xôi trứng kiến Nho Quan. Đây là món ăn mang đậm hương vị núi rừng, chỉ có vào khoảng tháng 2 đến tháng 4 âm lịch hàng năm, khi loài kiến nâu làm tổ và đẻ trứng trên những cây vầu, cây nứa trong rừng Cúc Phương.

Người dân địa phương sẽ vào rừng tìm những tổ kiến căng mẩy, mang về đãi sạch đất cát, chỉ giữ lại những hạt trứng trắng ngần, béo ngậy. Trứng kiến sau đó được phi thơm với hành khô, nêm nếm gia vị vừa ăn rồi trộn đều với xôi trắng nấu từ gạo nếp nương dẻo thơm. Xôi trứng kiến có vị bùi béo của trứng kiến, thơm dẻo của nếp, quyện cùng mùi hành phi hấp dẫn. Thưởng thức món xôi này là một trải nghiệm ẩm thực khó quên, vừa lạ miệng vừa bổ dưỡng.

Địa chỉ gợi ý:

• Các nhà hàng, quán ăn đặc sản tại khu vực Nho Quan, gần Vườn Quốc Gia Cúc Phương (chỉ có theo mùa).
• Hỏi người dân địa phương để tìm nơi bán uy tín.

Giá tham khảo:

Giá có thể thay đổi tùy mùa và nơi bán, thường cao hơn các loại xôi thông thường do độ hiếm.

3. Bún Chả Quạt Ninh Bình – Khác Biệt Tạo Nên Thương Hiệu

Nếu bạn đã quen thuộc với bún chả Hà Nội, hãy thử trải nghiệm hương vị bún chả quạt Ninh Bình để cảm nhận sự khác biệt thú vị. Điểm nhấn của món ăn này nằm ở những miếng chả được kẹp vào vỉ tre (giống chiếc quạt) và nướng trên bếp than hồng rực.

Thịt làm chả thường là thịt ba chỉ thái miếng vừa ăn, tẩm ướp gia vị đậm đà theo công thức riêng, khi nướng lên cháy cạnh, thơm lừng mùi khói. Chả viên cũng được làm từ thịt vai băm nhỏ, ướp kỹ rồi nướng vàng óng. Nước chấm bún chả Ninh Bình cũng có vị chua ngọt thanh nhẹ, đậm đà hơn một chút so với Hà Nội, ăn kèm với đu đủ xanh, cà rốt thái mỏng và rau sống tươi ngon. Cái thú vị là ngồi đợi từng mẻ chả nóng hổi vừa được quạt trên bếp than, thưởng thức ngay cùng bún và nước chấm.

Địa chỉ gợi ý:

• Quán bún chả Tình Mai: Số 10, Ngõ 17, Đường Đào Duy Từ, TP. Ninh Bình.
• Các quán bún chả dọc các tuyến phố ở TP. Ninh Bình.

Giá tham khảo:

Khoảng 30.000 – 50.000 VNĐ/suất.

4. Cá Kho Gáo – Vị Chua Thanh Độc Đáo

Cá kho gáo là món ăn dân dã, quen thuộc trong bữa cơm của người dân Ninh Bình, đặc biệt là ở vùng chiêm trũng Nho Quan, Gia Viễn. Nguyên liệu chính là các loại cá đồng như cá rô, cá diếc, cá quả… được làm sạch, kho cùng với quả gáo – một loại quả rừng có vị chua thanh đặc trưng.

Quả gáo khi kho cùng cá không chỉ khử mùi tanh mà còn tạo ra vị chua dịu nhẹ, ngấm vào từng thớ thịt cá, làm món ăn trở nên đậm đà và hấp dẫn hơn. Cá được kho nhừ xương, thịt cá chắc ngọt quyện với vị chua của gáo, vị cay của ớt, thơm nồng của riềng, sả… ăn cùng cơm trắng nóng hổi thì không gì bằng. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn được cho là có tác dụng giải cảm, tốt cho sức khỏe.

Địa chỉ gợi ý:

• Các nhà hàng phục vụ món ăn đồng quê tại Ninh Bình.
• Thường có trong bữa cơm của người dân địa phương, bạn có thể trải nghiệm nếu ở homestay.

Giá tham khảo:

Tùy thuộc vào loại cá và nhà hàng, thường tính theo suất hoặc nồi.

5. Thịt Dê Núi Ninh Bình – Danh Bất Hư Truyền

Nói đến đặc sản Ninh Bình mà bỏ qua thịt dê núi thì quả là một thiếu sót lớn. Dê Ninh Bình được nuôi thả trên các dãy núi đá vôi, ăn lá cây thuốc và cỏ tự nhiên nên thịt săn chắc, ít mỡ và có vị thơm ngon đặc trưng, không bị hôi như dê ở nhiều nơi khác.

Thịt dê núi Ninh Bình có thể chế biến thành hàng chục món ăn hấp dẫn, mỗi món một hương vị riêng: dê tái chanh tươi ngon, dê nướng ngũ vị thơm lừng, dê hấp sả gừng ngọt thịt, dê xào lăn đậm đà, lẩu dê nhúng mẻ ấm nồng, hay món nem dê, dê né độc đáo… Món nào cũng ngon, cũng đáng thử. Ăn kèm thịt dê thường có các loại rau sống như lá sung, lá mơ, khế chua, chuối xanh và đặc biệt là tương bần – loại nước chấm “thần thánh” làm dậy lên hương vị tuyệt hảo của món ăn.

Địa chỉ gợi ý:

• Nhà hàng Dê Chính Thư: Khê Đầu Hạ, Ninh Xuân, Hoa Lư.
• Nhà hàng Dê Đức Đế: Số 446 Nguyễn Huệ, TP. Ninh Bình.
• Khu vực Hang Múa, Tràng An, Tam Cốc có rất nhiều nhà hàng chuyên dê núi.

Giá tham khảo:

Khoảng 150.000 – 300.000 VNĐ/món (tùy món và số lượng).

6. Cá Chuối Nướng Riềng Mẻ – Dân Dã Mà Tinh Tế

Thêm một món ăn đồng quê hấp dẫn khác là cá chuối nướng (còn gọi là cá quả nướng). Cá chuối tươi sống được làm sạch, khía mình rồi tẩm ướp kỹ với hỗn hợp riềng, mẻ, nghệ, mắm tôm, gia vị… Sau đó, cá được kẹp vào vỉ hoặc xiên tre, nướng trên than hoa cho đến khi da cá vàng giòn, thịt cá bên trong chín tới, tỏa hương thơm nức mũi.

Cá chuối nướng giữ được vị ngọt tự nhiên của thịt cá, hòa quyện với vị chua thanh của mẻ, thơm nồng của riềng, đậm đà của gia vị. Món này thường được cuốn cùng bánh đa nem (bánh tráng), bún tươi, dứa, khế chua, chuối xanh, các loại rau thơm và chấm với nước mắm chua ngọt pha khéo. Đây là món ăn thích hợp cho những buổi tụ tập bạn bè, lai rai bên ché rượu cần hoặc cốc bia mát lạnh.

Địa chỉ gợi ý:

• Các nhà hàng chuyên món ăn đồng quê, đặc sản Ninh Bình.
• Một số quán nhậu bình dân cũng có phục vụ món này.

Giá tham khảo:

Khoảng 150.000 – 250.000 VNĐ/con (tùy kích thước).

7. Cơm Cháy Ninh Bình – Giòn Tan Nức Tiếng

Cơm cháy là món ăn “song hành” cùng thịt dê núi, tạo thành cặp đôi đặc sản nức tiếng của Ninh Bình. Không giống cơm cháy ở nơi khác, cơm cháy Ninh Bình được làm từ gạo dẻo thơm, nấu bằng nồi gang dày để tạo lớp cháy vàng đều, giòn rụm dưới đáy nồi.

Miếng cháy sau đó được phơi khô, khi ăn mới chiên phồng lên trong dầu nóng. Điều làm nên sự đặc biệt của cơm cháy Ninh Bình chính là phần nước sốt ăn kèm. Nước sốt được chế biến công phu từ tim, cật, thịt dê (hoặc thịt bò, heo), xào cùng hành tây, cà rốt, nấm hương… tạo thành hỗn hợp sền sệt, đậm đà hương vị. Khi ăn, thực khách rưới nước sốt nóng hổi lên miếng cơm cháy giòn tan, thêm chút ruốc (chà bông) lên trên. Âm thanh “rôm rốp” vui tai, vị giòn của cơm, vị đậm đà của sốt, vị bùi của ruốc hòa quyện tạo nên một món ăn vặt kiêm đặc sản không thể chối từ.

Địa chỉ gợi ý:

• Hầu hết các nhà hàng dê núi đều phục vụ cơm cháy.
• Cơm cháy sốt dê nhà hàng Hoàng Giang: Hang Cá, Trường Yên, Hoa Lư.
• Các cửa hàng đặc sản dọc đường đi Tràng An, Bái Đính (có bán loại đóng gói mang về).

Giá tham khảo:

Ăn tại chỗ: Khoảng 50.000 – 100.000 VNĐ/đĩa. Mua về: Khoảng 40.000 – 60.000 VNĐ/gói.

8. Bánh Trôi Ninh Bình – Ngọt Ngào Hương Vị Quê Nhà

Nếu bạn muốn tìm một món ăn vặt ngọt ngào, thanh mát tại Ninh Bình, đừng bỏ qua món bánh trôi. Bánh trôi Ninh Bình có nét tương đồng với bánh trôi tàu, nhưng lại mang những hương vị riêng biệt. Vỏ bánh được làm từ bột nếp dẻo thơm, nhân bánh là đậu xanh xay nhuyễn trộn đường hoặc nhân mặn làm từ thịt băm, mộc nhĩ.

Điểm đặc biệt là nước dùng bánh trôi Ninh Bình thường được nấu với mật mía hoặc đường thốt nốt, có vị ngọt thanh, thơm lừng mùi gừng tươi. Khi ăn, bánh trôi nóng hổi được múc ra bát, chan ngập nước đường gừng, rắc thêm chút vừng rang và dừa tươi nạo sợi. Vị dẻo của vỏ bánh, vị bùi của nhân, vị ngọt ấm của nước dùng hòa quyện, tạo thành món quà vặt hấp dẫn, đặc biệt là vào những ngày se lạnh.

Địa chỉ gợi ý:

• Các gánh hàng rong, quán chè nhỏ trong các khu chợ hoặc trên các con phố ở TP. Ninh Bình.
• Chợ Rồng Ninh Bình.

Giá tham khảo:

Khoảng 10.000 – 20.000 VNĐ/bát.

9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn – Tinh Hoa Ẩm Thực Cố Đô

Gỏi cá nhệch là một trong những đặc sản cầu kỳ và tinh túy nhất của ẩm thực Ninh Bình, đặc biệt nổi tiếng ở vùng Kim Sơn. Cá nhệch là loài cá da trơn, sống ở vùng nước lợ, thịt chắc, ngọt và ít xương. Để làm món gỏi ngon, người ta phải chọn những con cá tươi sống, làm sạch nhớt bằng tro bếp hoặc lá tre, sau đó lọc lấy thịt phi lê thái mỏng.

Thịt cá nhệch sau đó được bóp với thính gạo rang vàng thơm lừng và các loại gia vị. Da cá được chiên giòn, xương cá giã nhuyễn nấu thành món “chẻo” – loại nước chấm sền sệt đặc trưng có vị béo ngậy, chua cay, mặn ngọt hài hòa, được làm từ xương cá, mẻ, gừng, tỏi, ớt… Khi ăn, gỏi cá nhệch được cuốn cùng bánh đa nem, các loại lá như lá sung, lá mơ, lá lộc vừng, đinh lăng, rau má, bạc hà… chấm ngập trong bát chẻo béo ngậy. Món ăn là sự tổng hòa của nhiều hương vị: vị ngọt của cá, vị bùi của thính, vị giòn của da cá, vị chua cay mặn ngọt của chẻo và hương thơm của các loại rau gia vị.

Địa chỉ gợi ý:

• Nhà hàng Vũ Bảo: Số 37 Nguyễn Huệ, Nam Bình, TP. Ninh Bình (có chi nhánh ở Kim Sơn).
• Nhà hàng Gỏi Cá Nhệch đồng quê Kim Sơn: Thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn.

Giá tham khảo:

Khoảng 300.000 – 500.000 VNĐ/suất (dành cho nhiều người ăn).

10. Ốc Núi Ninh Bình – Đặc Sản Hiếm Có Khó Tìm

Ốc núi Ninh Bình là một đặc sản độc đáo khác mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này. Loại ốc này chỉ sống trên các dãy núi đá vôi, thường xuất hiện vào mùa mưa (từ tháng 4 đến tháng 8). Ốc núi có kích thước khá lớn, vỏ dày, miệng loe. Thịt ốc dai giòn, ngọt và có mùi thơm của các loại lá cây thuốc mà chúng ăn.

Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món ngon như hấp gừng sả, luộc chấm mắm, xào me, xào sả ớt, nấu chuối đậu… Món nào cũng giữ được độ giòn sần sật và vị ngọt đặc trưng của ốc. Do chỉ có theo mùa và khó khai thác nên ốc núi khá hiếm và giá cũng cao hơn các loại ốc thông thường. Nếu có dịp đến Ninh Bình vào đúng mùa ốc núi, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức đặc sản lạ miệng này nhé.

Địa chỉ gợi ý:

• Các nhà hàng đặc sản ở Tam Cốc, Tràng An, Hoa Lư (vào mùa mưa).
• Một số quán ăn dọc đường quốc lộ gần các khu du lịch.

Giá tham khảo:

Giá thay đổi theo mùa và độ hiếm, thường từ 100.000 VNĐ/đĩa trở lên.

11. Nem Chua Yên Mạc – Hương Vị Trăm Năm

Nem chua Yên Mạc (thuộc huyện Yên Mô) là một đặc sản có lịch sử lâu đời, từng là món tiến vua nức tiếng. Khác với nem chua Thanh Hóa hay nem Phùng, nem chua Yên Mạc được làm từ thịt nạc mông heo tươi ngon, thái sợi hoặc giã nhỏ, trộn đều với bì heo luộc thái chỉ, thính gạo rang thơm và các loại gia vị theo công thức bí truyền.

Nem sau đó được gói bằng lá ổi hoặc lá sung để tạo mùi thơm và giúp nem nhanh chua, bên ngoài bọc thêm lớp lá chuối dày dặn. Nem Yên Mạc có màu hồng tươi hấp dẫn, vị chua thanh dịu nhẹ, vị ngọt của thịt, giòn sần sật của bì, thơm lừng của thính và lá ổi. Nem thường được ăn kèm với lá sung, lá mơ, rau húng, tỏi tươi, ớt và chấm với nước mắm pha hoặc tương ớt. Đây là món quà quê ý nghĩa mà du khách thường mua về biếu người thân, bạn bè sau chuyến đi Ninh Bình.

Địa chỉ gợi ý:

• Các cơ sở sản xuất nem chua tại xã Yên Mạc, huyện Yên Mô.
• Các cửa hàng đặc sản Ninh Bình tại TP. Ninh Bình.
• Chợ Rồng Ninh Bình.

Giá tham khảo:

Khoảng 40.000 – 60.000 VNĐ/quả (tùy kích thước).

12. Những Món Ngon Khác Không Nên Bỏ Lỡ

Ngoài những đặc sản trứ danh kể trên, Ninh Bình còn rất nhiều món ngon khác đang chờ bạn khám phá:

• Mắm tép Gia Viễn: Loại mắm làm từ tép riu tươi ở vùng chiêm trũng Gia Viễn, có màu đỏ au, thơm nồng, thường dùng để chưng thịt ba chỉ hoặc chấm rau luộc, thịt luộc.
• Cua đồng rang lá lốt: Món ăn dân dã nhưng cực kỳ “hao cơm” với cua đồng giòn rụm, rang thơm cùng lá lốt và gia vị đậm đà.
• Gà đồi: Gà thả vườn trên đồi thịt chắc, da vàng óng, chế biến món nào cũng ngon, từ luộc, hấp lá chanh đến nướng mật ong.
• Miến lươn: Món ăn sáng thanh đạm với lươn đồng tươi ngon, nước dùng ngọt thanh và sợi miến dong dai mềm.
• Và nhiều món ăn vặt, bánh trái địa phương khác…

Lời kết

Hành trình khám phá ẩm thực Ninh Bình chắc chắn sẽ để lại trong lòng du khách những ấn tượng khó quên. Mỗi món ăn không chỉ ngon miệng mà còn ẩn chứa trong đó cả câu chuyện văn hóa, lịch sử và tình cảm của người dân địa phương. Từ những món ăn cầu kỳ như gỏi cá nhệch, dê núi đến những món dân dã như bún mọc, cá kho gáo, tất cả đều góp phần tạo nên bức tranh ẩm thực đa sắc màu và đầy cuốn hút của vùng đất cố đô.

Hy vọng với cẩm nang “Hơn 11 món ngon trứ danh phải thử” này, bạn sẽ có một kế hoạch “food tour” thật chi tiết và những trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời tại Ninh Bình. Đừng ngần ngại lạc lối giữa thiên đường ẩm thực nơi đây và mang về những hương vị khó quên nhé!