Khám Phá Ninh Bình Qua 11+ Món Ngon Nức Lòng Du Khách: Ăn Gì, Ở Đâu?
Ninh Bình không chỉ mê hoặc du khách bởi cảnh sắc non nước hữu tình, những di sản văn hóa – lịch sử hùng vĩ mà còn níu chân người lữ hành bởi một nền ẩm thực độc đáo, phong phú và đậm đà hương vị đồng quê. Nhiều người thường nghĩ đến Ninh Bình là phải thử dê núi, cơm cháy, nhưng bạn có biết rằng, vùng đất cố đô này còn ẩn chứa cả một “kho bàng” đặc sản đang chờ bạn khám phá? Hãy cùng chúng tôi điểm danh hơn 11 món ngon Ninh Bình nhất định phải thử, kèm theo gợi ý địa chỉ và giá cả để chuyến đi của bạn thêm phần trọn vẹn!
Mục Lục
- 1. Bún Mọc Kim Sơn
- 2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan
- 3. Bún Chả Quạt
- 4. Cá Kho Gáo
- 5. Thịt Dê Núi Ninh Bình
- 6. Cá Chuối Nướng
- 7. Cơm Cháy Ninh Bình
- 8. Bánh Trôi Ninh Bình
- 9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn
- 10. Ốc Núi Ninh Bình
- 11. Nem Chua Yên Mạc
1. Bún Mọc Kim Sơn
Mở đầu danh sách là món Bún Mọc Kim Sơn, một đặc sản dân dã nhưng lại có sức hấp dẫn lạ kỳ. Khác với bún mọc ở nhiều nơi, bún mọc Kim Sơn gây thương nhớ bởi những viên mọc được làm từ thịt heo xay nhuyễn, trộn cùng mộc nhĩ, nấm hương và các gia vị bí truyền, tạo nên độ giòn sần sật, thơm phức. Nước dùng được ninh từ xương ống, có vị ngọt thanh tự nhiên, không quá béo. Khi ăn, thực khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện giữa sợi bún trắng ngần, những viên mọc đậm đà, thêm chút rau sống tươi mát và vị chua nhẹ của dọc mùng (nếu có theo mùa). Đây là món ăn sáng hoặc bữa trưa nhẹ nhàng, ấm bụng được người dân địa phương và du khách vô cùng yêu thích.
- Địa chỉ gợi ý: Các quán bún sáng dọc đường Quang Thiện, thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn.
- Giá tham khảo: 25.000 – 40.000 VNĐ/tô.
2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan
Đây chắc chắn là món ăn độc đáo và “kén” người thử nhất trong danh sách. Xôi trứng kiến chỉ có theo mùa (khoảng tháng 2 đến tháng 4 âm lịch) khi loài kiến nâu làm tổ trên cây. Người dân Nho Quan sẽ vào rừng tìm những ổ trứng kiến non, trắng mẩy mang về làm sạch, phi thơm với hành khô rồi trộn cùng xôi trắng nấu từ gạo nếp cái hoa vàng. Vị béo ngậy, thơm bùi của trứng kiến hòa quyện với sự dẻo thơm của xôi nếp, thêm chút hành phi giòn tan tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên. Nếu có dịp đến Ninh Bình đúng mùa, đừng ngần ngại thử món đặc sản “có một không hai” này nhé!
- Địa chỉ gợi ý: Các khu chợ phiên hoặc nhà dân ở huyện Nho Quan (theo mùa).
- Giá tham khảo: 30.000 – 50.000 VNĐ/đĩa (tùy thời điểm).
3. Bún Chả Quạt
Tuy không nổi tiếng như bún chả Hà Nội, nhưng Bún Chả Quạt Ninh Bình lại mang một hương vị rất riêng. Điểm nhấn của món ăn này nằm ở miếng chả được kẹp vào vỉ tre (quạt) và nướng trực tiếp trên than hoa hồng rực. Thịt ba chỉ hoặc thịt vai được tẩm ướp gia vị đậm đà, khi nướng lên tỏa mùi thơm nức mũi, miếng thịt xém cạnh, vàng óng, vừa mềm vừa có chút dai nhẹ. Nước chấm được pha chế hài hòa giữa vị chua, cay, mặn, ngọt, thường có thêm su hào, cà rốt thái sợi giòn giòn. Ăn kèm với bún rối trắng tinh và các loại rau sống tươi non như xà lách, tía tô, kinh giới,… tạo nên một tổng thể vô cùng hấp dẫn.
- Địa chỉ gợi ý: Quán Tình Mai – 7 Phạm Hồng Thái & 12 Lý Thái Tổ, TP. Ninh Bình.
- Giá tham khảo: 35.000 – 50.000 VNĐ/suất.
4. Cá Kho Gáo
Cá kho gáo là món ăn dân dã, đậm chất đồng quê của người dân Ninh Bình. Quả gáo (một loại quả cùng họ với vả, sung) có vị chua thanh đặc trưng, khi kho cùng cá (thường là cá tràu, cá quả, cá diếc) sẽ giúp khử mùi tanh hiệu quả và tạo nên hương vị rất riêng. Cá được kho nhừ trong nồi đất, thấm đẫm gia vị mặn ngọt, quyện cùng vị chua dịu của gáo, thêm chút cay nồng của ớt. Món này ăn cùng cơm trắng nóng hổi thì quả là “hao cơm”. Vị chua của gáo không gắt như me hay sấu mà rất thanh, khiến món cá kho trở nên đặc biệt và khó quên.
- Địa chỉ gợi ý: Thường có trong bữa cơm gia đình hoặc một số nhà hàng chuyên món đồng quê ở Nho Quan, Gia Viễn.
- Giá tham khảo: Tùy loại cá và nhà hàng, khoảng 150.000 – 300.000 VNĐ/nồi.
5. Thịt Dê Núi Ninh Bình
Nhắc đến Ninh Bình mà không nhắc đến thịt dê núi thì quả là một thiếu sót lớn. Dê ở đây được chăn thả tự nhiên trên các triền núi đá vôi, ăn lá cây thuốc và thảo dược nên thịt rất săn chắc, thơm ngon và ít mùi hôi. Người Ninh Bình đã sáng tạo ra hàng chục món ngon từ thịt dê, mỗi món một hương vị đặc sắc:
- Dê tái chanh: Thịt dê tươi thái mỏng, nhúng qua nước sôi rồi trộn với nước cốt chanh, sả, ớt, lá chanh, vừng rang… Vị ngọt của thịt tái quyện với vị chua thanh, thơm nồng của gia vị.
- Dê nướng: Thịt dê tẩm ướp gia vị rồi nướng trên than hoa, dậy mùi thơm phức, da giòn, thịt mềm ngọt.
- Dê hấp: Giữ được vị ngọt nguyên bản của thịt dê, thường hấp cùng sả, gừng, lá tía tô.
- Nem dê: Chế biến từ thịt dê và bì dê thái sợi, trộn thính, gói bằng lá sung hoặc lá ổi.
- Tiết canh dê: Món ăn độc đáo dành cho người can đảm, có vị ngọt mát, bùi béo.
- Lẩu dê: Nồi lẩu nghi ngút khói với nước dùng ngọt xương, thịt dê nhúng mềm thơm, ăn kèm các loại rau núi đặc trưng.
- Địa chỉ gợi ý:
- Nhà hàng Thăng Long: Tràng An, Trường Yên, Hoa Lư.
- Nhà hàng Đức Dê: 446 Nguyễn Huệ, TP. Ninh Bình.
- Nhà hàng Chính Thư: Khê Đầu Hạ, Ninh Xuân, Hoa Lư (gần Hang Múa).
- Giá tham khảo: Khoảng 150.000 – 300.000 VNĐ/món, tùy món và số lượng.
6. Cá Chuối Nướng
Cá chuối (cá quả, cá lóc) đồng được làm sạch, tẩm ướp gia vị rồi dùng rơm khô hoặc lá chuối tươi phủ lên và đốt. Cái hay của món ăn này là cá chín từ từ nhờ sức nóng của tro và rơm, giữ được độ ngọt tự nhiên, thịt cá trắng phau, thơm lừng mùi khói rơm đồng nội. Khi ăn, gạt bỏ lớp tro và vỏ cháy bên ngoài, lấy phần thịt cá trắng nõn, chấm cùng nước mắm gừng hoặc muối tiêu chanh, ăn kèm các loại rau thơm, khế chua, chuối xanh… là chuẩn vị. Đây là món ăn mang đậm hương vị dân dã, gợi nhớ về những bữa cơm quê mộc mạc.
- Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng ẩm thực đồng quê khu vực Tam Cốc – Bích Động, Tràng An.
- Giá tham khảo: Khoảng 200.000 – 350.000 VNĐ/con (tùy kích cỡ).
7. Cơm Cháy Ninh Bình
Không chỉ là món ăn vặt, cơm cháy Ninh Bình đã trở thành một “thương hiệu” ẩm thực nức tiếng. Khác với cơm cháy nơi khác, cơm cháy Ninh Bình được làm từ gạo dẻo thơm, nấu bằng nồi gang để tạo lớp cháy vàng đều, giòn rụm dưới đáy nồi. Miếng cháy sau đó được phơi khô, khi ăn mới chiên phồng lên. Điều làm nên sự đặc biệt chính là phần nước sốt ăn kèm, thường là sốt thịt dê, sốt thịt heo hoặc sốt tim cật… đậm đà, sánh quyện. Ngoài ra còn có ruốc (chà bông) heo rắc lên trên. Cắn miếng cơm cháy giòn tan, quyện với nước sốt thơm lừng, béo ngậy và ruốc mặn ngọt, quả thực là một trải nghiệm khó cưỡng.
- Địa chỉ gợi ý:
- Cơm cháy Dê Vàng: Phố Tân Lập, Tân Thành, TP. Ninh Bình.
- Các nhà hàng dê núi (thường phục vụ kèm).
- Các cửa hàng đặc sản dọc đường hoặc khu du lịch.
- Giá tham khảo: Khoảng 40.000 – 80.000 VNĐ/suất ăn tại chỗ; Mua về làm quà: 50.000 – 150.000 VNĐ/gói.
8. Bánh Trôi Ninh Bình
Món quà vặt ngọt ngào này tuy giản dị nhưng lại rất được lòng người dân địa phương. Bánh trôi Ninh Bình đặc biệt ở chỗ được làm từ bột gạo nếp xay nước, viên nhỏ xinh xắn, bên trong là nhân đường phên ngọt lịm. Bánh được luộc chín tới, giữ được độ dẻo mềm, không bị nát. Điểm nhấn là phần mật mía sánh vàng óng, thơm lừng mùi gừng tươi đập dập, rưới lên trên những viên bánh trắng ngần. Thêm chút vừng rang thơm bùi nữa là có ngay một bát bánh trôi ấm nóng, ngọt ngào, xua tan cái se lạnh của Ninh Bình những chiều đông.
- Địa chỉ gợi ý: Các gánh hàng rong, khu chợ quê hoặc một số quán chè nhỏ ở TP. Ninh Bình.
- Giá tham khảo: 10.000 – 20.000 VNĐ/bát.
9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn
Gỏi cá nhệch là một đặc sản cầu kỳ và tinh tế của vùng đất Kim Sơn. Cá nhệch (loài cá da trơn, giống lươn nhưng to hơn) được làm sạch nhớt bằng tro bếp hoặc lá tre, sau đó lọc lấy thịt thái lát mỏng và bóp “tái” bằng nước cốt chanh tươi hoặc giấm thanh. Phần da và xương cá được chiên giòn để làm “chẻo” (một loại nước chấm đặc biệt). Chẻo được nấu từ xương cá giã nhuyễn, thịt ba chỉ, tỏi, ớt, gừng, mẻ và gia vị, tạo thành hỗn hợp sền sệt, béo ngậy, đậm đà. Khi ăn, dùng bánh đa nem hoặc lá sung cuốn thịt cá nhệch, các loại rau thơm (lá mơ, húng quế, mùi tàu, đinh lăng, bạc hà…), chấm ngập vào bát chẻo nóng hổi. Vị ngọt tươi của cá, vị bùi của rau, vị giòn của da cá chiên và vị đậm đà, béo ngậy của chẻo hòa quyện tạo nên một bản giao hưởng hương vị tuyệt vời.
- Địa chỉ gợi ý:
- Nhà hàng Vũ Bảo: Phố Cát Linh, Tân Thành, TP. Ninh Bình (có chi nhánh ở nhiều nơi).
- Nhà hàng Tính Gỏi: Kim Đông, Kim Sơn.
- Giá tham khảo: Khoảng 200.000 – 400.000 VNĐ/suất (tùy số lượng).
10. Ốc Núi Ninh Bình
Ốc núi là một đặc sản hiếm có, chỉ xuất hiện sau những cơn mưa rào mùa hạ (khoảng tháng 4 đến tháng 8). Loại ốc này sống trong các hang hốc đá, ăn lá cây và thảo dược nên thịt rất sạch, giòn, ngọt và có mùi thơm đặc trưng của thuốc nam. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món ngon như hấp gừng sả, luộc chấm mắm, xào me, xào sả ớt, nướng mọi… Món nào cũng giữ được độ giòn sần sật và vị ngọt thanh tao của thịt ốc. Đây là món ăn được nhiều du khách săn lùng khi đến Ninh Bình đúng mùa.
- Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng đặc sản ở Tam Điệp, Nho Quan, Hoa Lư (theo mùa).
- Giá tham khảo: Khá cao do hiếm, khoảng 150.000 – 300.000 VNĐ/đĩa (tùy thời điểm và cách chế biến).
11. Nem Chua Yên Mạc
Nem chua Yên Mạc (huyện Yên Mô) từ lâu đã nổi tiếng khắp vùng bởi hương vị độc đáo, khác biệt. Nem được làm từ thịt nạc mông heo tươi ngon, thái sợi hoặc giã nhuyễn, trộn cùng bì heo luộc thái chỉ, thính gạo rang thơm và các gia vị theo công thức gia truyền. Điểm đặc biệt là nem được gói bằng lá ổi bánh tẻ, tạo nên mùi thơm dịu nhẹ và vị hơi chát đặc trưng khi lên men. Nem có màu hồng tươi hấp dẫn, vị chua thanh, ngọt thịt, cay nhẹ của tỏi ớt và thơm bùi của thính. Đây là món ăn chơi, món nhậu “lai rai” hay món quà ý nghĩa được nhiều du khách lựa chọn.
- Địa chỉ gợi ý:
- Các cơ sở sản xuất nem tại xã Yên Mạc, huyện Yên Mô.
- Các cửa hàng đặc sản tại TP. Ninh Bình.
- Giá tham khảo: Khoảng 30.000 – 50.000 VNĐ/quả nem (tùy kích cỡ).
Ngoài những món ăn kể trên, ẩm thực Ninh Bình còn rất nhiều điều thú vị khác như miến lươn, bánh đa cá rô, các loại bánh trái dân dã… Mỗi món ăn không chỉ ngon miệng mà còn chứa đựng cả câu chuyện văn hóa, lịch sử và tình cảm của người dân nơi đây. Hy vọng với danh sách này, bạn sẽ có một hành trình khám phá ẩm thực Ninh Bình thật đáng nhớ và trọn vẹn!