Khám Phá Ninh Bình Qua 11+ Món Đặc Sản Trứ Danh Kèm Địa Chỉ Quán Ngon

Ninh Bình không chỉ níu chân du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ của Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay sự cổ kính của Cố đô Hoa Lư, mà còn bởi nền ẩm thực phong phú, độc đáo mang đậm hương vị đồng quê Bắc Bộ. Nhiều người chỉ biết đến Ninh Bình với món thịt dê núi trứ danh, nhưng vùng đất này còn ẩn chứa cả một “kho tàng” đặc sản đang chờ bạn khám phá. Hãy cùng điểm danh hơn 11 món ngon Ninh Bình nhất định phải thử khi có dịp ghé thăm nơi đây nhé!

Mục lục

1. Bún Mọc Kim Sơn

Mở đầu danh sách là món Bún Mọc Kim Sơn dân dã nhưng đầy cuốn hút. Khác với bún mọc thông thường, bún mọc ở đây có sợi bún to hơn, làm từ gạo mùa trồng tại địa phương. Nước dùng được ninh từ xương heo, có vị ngọt thanh tự nhiên. Viên mọc được làm từ thịt heo xay nhuyễn, trộn cùng mộc nhĩ, nấm hương, gia vị vừa ăn, tạo nên hương vị đậm đà, thơm ngon khó cưỡng. Thưởng thức tô bún mọc nóng hổi vào buổi sáng se lạnh ở Ninh Bình là một trải nghiệm tuyệt vời.

Địa chỉ gợi ý: Các quán ăn sáng tại thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn.

Giá tham khảo: 25.000 – 40.000 VNĐ/tô.

2. Xôi Trứng Kiến Nho Quan

Đây là một món ăn độc đáo và chỉ có theo mùa (thường vào khoảng tháng 2 đến tháng 5 âm lịch) ở vùng núi đá vôi Nho Quan. Trứng kiến dùng để nấu xôi phải là loại trứng non, màu trắng sữa, căng mọng, được lấy từ những tổ kiến nâu trên cây. Trứng kiến sau khi làm sạch sẽ được phi thơm với hành khô, nêm nếm gia vị rồi trộn đều với xôi nấu từ gạo nếp cái hoa vàng. Xôi dẻo thơm quyện với vị béo ngậy, bùi bùi của trứng kiến tạo nên một hương vị lạ miệng, hấp dẫn mà không phải ai cũng có cơ hội thưởng thức.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng đặc sản tại Nho Quan hoặc hỏi người dân địa phương vào mùa trứng kiến.

Giá tham khảo: 50.000 – 100.000 VNĐ/đĩa (tùy mùa và số lượng).

3. Bún Chả Quạt

Tuy không nổi tiếng như bún chả Hà Nội, nhưng bún chả quạt Ninh Bình lại có nét hấp dẫn riêng. Thịt dùng làm chả thường là thịt ba chỉ thái miếng vừa ăn, tẩm ướp gia vị đậm đà theo công thức riêng. Điểm đặc biệt là thịt được kẹp vào vỉ tre tươi (gọi là quạt) và nướng trên than hoa hồng rực. Quá trình quạt liên tục giúp thịt chín đều, vàng ruộm, dậy mùi thơm nức mũi mà không bị khô. Bún chả quạt ăn kèm với bún tươi, rau sống và nước chấm chua ngọt pha vừa miệng, thêm chút đu đủ, cà rốt muối giòn.

Địa chỉ gợi ý: Các quán bún chả ven đường hoặc trong các khu chợ địa phương ở TP. Ninh Bình.

Giá tham khảo: 30.000 – 50.000 VNĐ/suất.

4. Cá Kho Gạo

Cá kho gạo là món ăn truyền thống, mang đậm hương vị đồng quê của người Ninh Bình, đặc biệt là ở vùng chiêm trũng Nho Quan, Gia Viễn. “Gạo” ở đây không phải là hạt gạo thông thường mà là tên gọi dân dã của một loại cây thân leo, có quả nhỏ dùng làm gia vị đặc trưng. Cá (thường là cá rô đồng, cá quả) được làm sạch, tẩm ướp kỹ với nước cốt quả gạo, riềng, sả, nghệ, nước mắm… rồi kho trên lửa liu riu trong nồi đất. Món cá kho có màu vàng nâu đẹp mắt, thịt cá chắc, đậm đà, thấm đượm vị chua thanh độc đáo của quả gạo, ăn cùng cơm trắng nóng hổi thì “hao cơm” vô cùng.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng chuyên món đồng quê tại Ninh Bình hoặc đặt trước tại các hộ gia đình nấu món này.

Giá tham khảo: 150.000 – 300.000 VNĐ/nồi (tùy loại cá và kích cỡ).

5. Thịt Dê Núi Ninh Bình

Nhắc đến ẩm thực Ninh Bình mà bỏ qua thịt dê núi quả là một thiếu sót lớn. Dê được nuôi thả trên các dãy núi đá vôi, ăn lá cây thuốc nên thịt rất săn chắc, ít mỡ và có vị ngọt đặc trưng, không hôi như dê nơi khác. Thịt dê Ninh Bình được chế biến thành hàng chục món ăn hấp dẫn, nhưng phổ biến và được ưa chuộng nhất là:

  • Dê tái chanh: Thịt dê tươi ngon thái mỏng, nhúng qua nước sôi hoặc áp chảo tái, sau đó trộn với nước cốt chanh, riềng, sả, lá chanh, vừng rang… Món ăn có vị chua thanh, ngọt thịt, thơm lừng gia vị.
  • Dê hấp: Thịt dê thái miếng, hấp cách thủy cùng sả, gừng, lá tía tô để giữ trọn vị ngọt tự nhiên. Chấm cùng tương bần hoặc chao là chuẩn vị.
  • Ngoài ra còn có dê nướng, dê xào lăn, lẩu dê, nem dê, tiết canh dê…

Địa chỉ gợi ý:

  • Nhà hàng Dê Chính Thư: Khê Đầu Hạ, Ninh Xuân, Hoa Lư.
  • Nhà hàng Đức Dê: Số 446 Nguyễn Huệ, TP. Ninh Bình.
  • Khu vực núi Kì Lân, đường Tràng An có nhiều quán dê ngon.

Giá tham khảo: 150.000 – 300.000 VNĐ/món.

6. Cá Chuối Nướng

Cá chuối (cá quả) nướng là một món ăn dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn. Cá chuối tươi sống được làm sạch, tẩm ướp gia vị như muối, tiêu, hành, thì là… rồi kẹp vào vỉ hoặc xiên tre, nướng trên than hoa đến khi vàng ruộm, da cá giòn tan, thịt cá trắng thơm, ngọt lịm. Món này thường được cuốn cùng bánh đa nem, bún, rau sống (chuối xanh, khế chua, dứa, rau thơm các loại) và chấm với nước mắm chua ngọt pha tỏi ớt hoặc mắm tôm.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng ẩm thực đồng quê, khu vực Tam Cốc.

Giá tham khảo: 150.000 – 250.000 VNĐ/con (tùy kích cỡ).

7. Cơm Cháy Ninh Bình

Cơm cháy Ninh Bình đã trở thành một thương hiệu, một món quà không thể thiếu khi rời khỏi vùng đất này. Khác với cơm cháy ở những nơi khác, cơm cháy Ninh Bình được làm từ gạo dẻo, nấu bằng nồi gang trên bếp củi để tạo lớp cháy dày, vàng giòn đều mà không bị cứng hay khét. Phần cháy này sau đó được phơi hoặc sấy khô, khi ăn mới chiên phồng lên. Cơm cháy thường ăn kèm với ruốc (chà bông) heo và nước sốt đặc biệt làm từ tim, cật heo xào với nấm, cà rốt, hành tây… tạo thành món “cơm cháy sốt thịt dê” hoặc “cơm cháy sốt tim cật” trứ danh.

Địa chỉ gợi ý:

  • Cơm cháy Hoàng Giang: Số 19 Hoàng Hoa Thám, TP. Ninh Bình.
  • Cơm cháy Hoa Lư: Các cửa hàng đặc sản dọc đường Tràng An, khu vực Bái Đính.
  • Nhiều nhà hàng cũng phục vụ món cơm cháy sốt tại chỗ.

Giá tham khảo: 40.000 – 60.000 VNĐ/gói (mua về); 80.000 – 150.000 VNĐ/đĩa (ăn tại quán).

8. Bánh Trôi Ninh Bình

Bánh trôi Ninh Bình có phần đặc biệt hơn so với bánh trôi thông thường. Vỏ bánh cũng làm từ bột gạo nếp dẻo thơm, nhưng nhân bánh lại là sự kết hợp độc đáo giữa đậu xanh xay nhuyễn và những sợi dừa tươi nạo nhỏ, đôi khi có thêm chút mứt bí hoặc hoa bưởi để tạo hương thơm. Bánh được luộc chín, thả vào nước đường gừng ấm nóng, sánh nhẹ, rắc thêm chút vừng rang. Vị ngọt thanh của đường, cay ấm của gừng hòa quyện với vị bùi của đậu xanh, sần sật của dừa tạo nên món tráng miệng thanh tao, hấp dẫn.

Địa chỉ gợi ý: Các gánh hàng rong, khu chợ quê hoặc một số quán chè ở TP. Ninh Bình.

Giá tham khảo: 10.000 – 20.000 VNĐ/bát.

9. Gỏi Cá Nhệch Kim Sơn

Gỏi cá nhệch là một đặc sản nổi tiếng và khá cầu kỳ của vùng ven biển Kim Sơn. Cá nhệch thuộc họ lươn, da trơn, nhiều thịt và ít xương. Để làm gỏi, người ta phải chọn những con cá nhệch tươi sống, làm sạch nhớt bằng tro bếp hoặc lá tre, sau đó lọc lấy thịt phi lê và thái lát mỏng. Thịt cá được trộn với thính gạo rang vàng thơm lừng. Điểm đặc biệt nhất của món gỏi này là phần nước chấm (gọi là chẻo) được chế biến công phu từ xương cá giã nhuyễn, đun kỹ với mẻ, gừng, tỏi, ớt, gia vị… tạo thành hỗn hợp sền sệt, đậm đà, béo ngậy. Gỏi cá nhệch ăn kèm với lá sung, lá mơ, lá lộc vừng, rau húng, kinh giới… và bánh đa vừng.

Địa chỉ gợi ý:

  • Nhà hàng Vũ Bảo: Số 37 Nguyễn Huệ, Nam Bình, TP. Ninh Bình (có chi nhánh ở Tam Cốc).
  • Nhà hàng Tính Gỏi Cá Nhệch: Kim Đông, Kim Sơn.

Giá tham khảo: 200.000 – 400.000 VNĐ/suất.

10. Ốc Núi Ninh Bình

Ốc núi là một đặc sản hiếm có, chỉ xuất hiện vào mùa mưa (từ tháng 4 đến tháng 8) trên các dãy núi đá vôi ở Tam Điệp, Yên Mô, Nho Quan. Loại ốc này không sống dưới nước mà sống trong các hang đá, khe núi, ăn lá cây thuốc và thảo dược. Thịt ốc núi rất giòn, dai, ngọt và có mùi thơm đặc trưng của thuốc bắc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như hấp gừng sả, xào me, xào sả ớt, luộc chấm mắm gừng… Món nào cũng giữ được vị ngon nguyên bản của ốc.

Địa chỉ gợi ý: Các nhà hàng đặc sản ở Tam Điệp, TP. Ninh Bình vào mùa ốc.

Giá tham khảo: 100.000 – 200.000 VNĐ/đĩa (tùy thời điểm và cách chế biến).

11. Nem Chua Yên Mạc

Làng Yên Mạc, huyện Yên Mô từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm nem chua. Nem chua Yên Mạc được làm từ thịt nạc mông heo tươi ngon, thái sợi hoặc giã nhuyễn, trộn với bì heo luộc thái chỉ, thính gạo rang thơm và các gia vị theo công thức bí truyền. Nem được gói bằng lá ổi hoặc lá sung để tạo hương vị đặc trưng, sau đó bọc bên ngoài bằng lá chuối tươi và để lên men tự nhiên trong vài ngày. Nem Yên Mạc có vị chua thanh, ngọt thịt, cay nhẹ của tỏi ớt, giòn sần sật của bì heo, ăn kèm lá sung, lá đinh lăng, chấm tương ớt hoặc nước mắm tỏi ớt đều rất ngon.

Địa chỉ gợi ý: Các cơ sở sản xuất nem tại làng Yên Mạc, Yên Mô hoặc các cửa hàng đặc sản Ninh Bình.

Giá tham khảo: 40.000 – 60.000 VNĐ/chục.

12. Các Đặc Sản Khác

Ngoài những món ăn kể trên, Ninh Bình còn có một số đặc sản khác cũng rất đáng thử như:

  • Mắm tép Gia Viễn: Mắm tép chưng thịt ăn với cơm cháy hoặc cơm trắng rất đưa cơm.
  • Miến lươn: Lươn đồng cốm (lươn nhỏ) nấu miến với nước dùng đậm đà, thịt lươn mềm ngọt.

Ẩm thực Ninh Bình là sự hòa quyện tinh tế giữa sản vật đồng quê và núi rừng, giữa cách chế biến dân dã và sự cầu kỳ trong từng món ăn. Mỗi món đặc sản không chỉ ngon miệng mà còn chứa đựng cả câu chuyện văn hóa, lịch sử của vùng đất Cố đô. Hy vọng với danh sách gợi ý này, bạn sẽ có một hành trình khám phá ẩm thực Ninh Bình thật trọn vẹn và đáng nhớ!