Dưới ánh nắng vàng như mật của Hawaii, nơi những cánh rừng nhiệt đới xanh mướt ôm trọn những ngọn núi lửa hùng vĩ, người ta vẫn thường mơ về một thiên đường. Nơi đó có tiếng chim hót líu lo, những đóa hoa rực rỡ và làn gió mang theo hơi biển mặn mà, vuốt ve tâm hồn lữ khách. Cảnh tượng ấy cứ thế in hằn trong tâm trí tôi mỗi khi nghĩ về xứ sở diệu kỳ này.
Nhưng ít ai biết, ẩn sâu trong vẻ đẹp diễm lệ ấy, một cuộc chiến thầm lặng đang diễn ra, một cuộc chiến để gìn giữ những linh hồn bé nhỏ, rực rỡ sắc màu của quần đảo – những loài chim bản địa quý hiếm. Trái tim tôi se lại mỗi khi nghĩ về những chú chim honeycreeper, với bộ lông như những viên ngọc quý, từng là chủ nhân của bầu trời Hawaii.
Hơn 50 loài honeycreeper từng hiện diện, giờ đây chỉ còn 17, và hầu hết đều đứng trước bờ vực tuyệt chủng. Akikiki nhỏ bé, xám xịt đã không còn tồn tại trong tự nhiên. Akekee vàng xanh, số phận mong manh như chiếc lá trước gió, chỉ còn chưa đầy trăm cá thể. Nghe mà xót xa biết mấy!
Nguyên nhân thật nghiệt ngã, không chỉ do đô thị hóa hay phá rừng, mà chính là những kẻ “khách không mời” đã đến từ tận năm 1826 – loài muỗi mang mầm bệnh sốt rét ở chim. Ồ, một điều gì đó thật phi lý, phải không? Những sinh vật nhỏ bé ấy lại có thể gieo rắc tai họa lớn đến vậy, cướp đi sinh mạng của biết bao loài chim mà tạo hóa đã ban tặng riêng cho Hawaii.
Bởi vì, những chú chim bản địa này, chúng không có khả năng miễn dịch. Chúng sống thuần khiết giữa thiên nhiên, không ngờ lại phải đối mặt với một kẻ thù vô hình mà đáng sợ đến vậy.
Trong tuyệt vọng, những cánh chim còn sót lại đã phải tìm lên các đỉnh núi cao, nơi khí hậu lạnh hơn khiến muỗi khó sinh sôi. Nhưng rồi, biến đổi khí hậu lại như một bàn tay vô hình, đẩy nhiệt độ tăng lên, và loài muỗi ấy, chúng cũng bắt đầu “leo núi” theo. Tiến sĩ Chris Farmer của Tổ chức Bảo tồn Chim Mỹ đã cảnh báo: “Nếu không phá vỡ vòng luẩn quẩn này, chúng ta sẽ mất hoàn toàn loài honeycreeper.”
Nhưng điều kỳ diệu là, giữa lúc tưởng chừng bế tắc nhất, một tia hy vọng mong manh đã lóe lên, từ chính… kẻ gây ra tai họa. Hãy tưởng tượng nhé, hàng triệu vỏ nang phân hủy sinh học, mỗi nang chứa khoảng 1.000 con muỗi, được thả nhẹ nhàng xuống các cánh rừng từ trực thăng và drone. 🌸
Nhưng đây không phải muỗi thường đâu. Đây là những “chiến binh” đặc biệt, được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Chúng là muỗi đực, không hề cắn người, và mang trong mình một loại vi khuẩn “bí mật”. Khi giao phối với muỗi cái hoang dã, loại vi khuẩn này sẽ ngăn trứng nở. Một cách nói khác, chúng đang thực hiện một “nhiệm vụ bất khả thi”: triệt tiêu khả năng sinh sản của chính đồng loại mình, nhằm cứu lấy những linh hồn chim yếu ớt.
Từ năm ngoái, dự án đầy tham vọng này đã bắt đầu ở Maui, và giờ đây, mỗi tuần, hàng triệu con muỗi “cứu tinh” lại được thả xuống Maui và Kauai. Các chuyên gia ước tính, lượng muỗi đực được thả gấp khoảng 10 lần muỗi hoang dã, để đảm bảo tỷ lệ thành công cao nhất. Đây là lần đầu tiên trên thế giới, một kỹ thuật như vậy được áp dụng vì mục đích bảo tồn thiên nhiên, chứ không phải chỉ để kiểm soát dịch bệnh ở người. Một quyết định táo bạo, nhưng đầy tính nhân văn, khiến tôi thực sự ngưỡng mộ.
Tất nhiên, mọi thứ đều cần thời gian. Tiến sĩ Farmer dự đoán phải mất khoảng một năm để biết được hiệu quả thực sự. Nhưng ông tin rằng, đây sẽ là “giải pháp mua thời gian” quý giá để các loài chim có cơ hội phục hồi, mở rộng nguồn gen, và thậm chí là tiến hóa khả năng kháng bệnh. Đã có những dấu hiệu tích cực ở loài amakihi trên đảo Hawaii rồi đó! 🏞️
Khi những chuyến bay của trực thăng và drone đưa những vỏ nang nhỏ bé bay lượn trên bầu trời xanh, tôi cảm thấy một niềm hy vọng lan tỏa. Hy vọng rằng tiếng hót của honeycreeper sẽ không bao giờ tắt. Hy vọng rằng con người, bằng trí tuệ và tình yêu thương, có thể sửa chữa những sai lầm trong quá khứ và cùng thiên nhiên viết nên một câu chuyện hồi sinh diệu kỳ.
Hãy cùng theo dõi và cầu nguyện cho Hawaii, cho những đôi cánh rực rỡ ấy nhé! Để chúng ta, những người lữ hành yêu vẻ đẹp tự nhiên, vẫn còn cơ hội được chiêm ngưỡng sự sống động của thiên đường này. 💖
