News

Khám Phá Bánh Cay Làng Nguyễn – Hương Vị Truyền Thống Đất Thái Bình

Trên bản đồ ẩm thực Việt Nam phong phú và đa dạng, mỗi vùng miền lại ghi dấu ấn riêng bằng những món ăn đặc sản độc đáo, mang đậm hơi thở và tinh hoa của đất trời, con người nơi ấy. Nếu có dịp về với mảnh đất “quê hương 5 tấn” Thái Bình, đừng quên tìm và thưởng thức món Bánh Cay Làng Nguyễn – một thức quà quê giản dị nhưng ẩn chứa cả một câu chuyện lịch sử và quy trình chế biến công phu, tinh tế.

Bánh Cay không chỉ là một món ăn vặt quen thuộc mà còn là niềm tự hào của người dân Thái Bình, là món quà ý nghĩa gói trọn tình cảm quê hương. Hãy cùng chúng tôi khám phá hành trình thú vị của món bánh đặc biệt này, từ nguồn gốc lịch sử đến hương vị khó quên.

Nguồn gốc lịch sử “Bánh Tiến Vua”

Ít ai biết rằng, món bánh dân dã này lại mang trong mình một câu chuyện lịch sử đầy thú vị, gắn liền với tên tuổi của một người phụ nữ tài hoa và sự yêu thích của bậc đế vương. Tương truyền, Bánh Cay ra đời vào khoảng thế kỷ 18 tại Làng Nguyễn, xã Nguyễn Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.

Người có công sáng tạo ra món bánh độc đáo này là bà Nguyễn Thị Tan. Với sự khéo léo và sáng tạo, bà đã kết hợp những nguyên liệu nông sản sẵn có của quê hương để làm ra một loại bánh có hương vị mới lạ. Tiếng lành đồn xa, món bánh của bà ngày càng được nhiều người biết đến và yêu thích.

Vào thời vua Lê Hiển Tông (1740-1786), trong một lần về thăm quê ngoại ở Thái Bình, nhà vua đã được thưởng thức món bánh do chính tay bà Tan làm. Hương vị thơm ngon, đặc biệt là vị cay nồng ấm áp của gừng trong bánh đã khiến nhà vua vô cùng ấn tượng và tấm tắc khen ngon. Nhà vua đã hỏi tên bánh, và khi biết bánh chưa có tên, lại thấy vị cay đặc trưng, vua liền đặt tên cho món bánh là “Bánh Cay”. Từ đó, Bánh Cay Làng Nguyễn không chỉ nổi tiếng trong vùng mà còn được vinh dự trở thành sản vật tiến vua, mang danh “Bánh Tiến Vua”.

Giải mã tên gọi và thành phần nguyên liệu dân dã

Nhiều người lần đầu nghe tên “Bánh Cay” thường lầm tưởng rằng bánh được làm từ con cáy (một loài cua nhỏ sống ở vùng nước lợ, đồng ruộng) hoặc có vị rất cay. Tuy nhiên, sự thật lại hoàn toàn khác.

Tên gọi “Bánh Cay” bắt nguồn từ vị cay nhẹ, thơm nồng của gừng tươi – một trong những nguyên liệu quan trọng tạo nên hương vị đặc trưng cho bánh, chứ không liên quan gì đến con cáy. Điều thú vị là nguyên liệu làm nên món “Bánh Tiến Vua” này lại vô cùng giản dị, gần gũi, là những sản vật của đồng quê Thái Bình:

• Gạo nếp: Thường là loại nếp cái hoa vàng hoặc nếp quýt, hạt tròn, mẩy, dẻo thơm, được trồng trên chính mảnh đất Thái Bình. Gạo nếp là thành phần chính tạo nên cốt bánh dẻo dai.
• Gấc: Dùng để tạo màu đỏ cam tự nhiên và hương thơm thoang thoảng cho bánh.
• Quả Dành Dành: Tạo màu vàng tươi tự nhiên, góp phần làm nên màu sắc hấp dẫn của bánh.
• Lạc (Đậu phộng): Chọn những hạt lạc đều, mẩy, rang chín tới, giã dập vừa phải để giữ được độ bùi béo.
• Vừng (Mè): Vừng trắng được rang thơm, tạo thêm hương vị và độ giòn cho bánh.
• Mỡ phần: Chọn loại mỡ khổ, thái hạt lựu nhỏ, ướp với đường kính trắng trong nhiều ngày (thậm chí cả tháng) cho đến khi mỡ trở nên trong veo, giòn tan và không còn mùi hôi. Đây là bí quyết tạo nên độ béo ngậy mà không ngấy của bánh.
• Gừng tươi: Giã nhỏ hoặc thái sợi mỏng, tạo vị cay ấm nồng đặc trưng, giúp cân bằng vị ngọt béo của các nguyên liệu khác.
• Vỏ quýt khô (Trần bì): Thái sợi nhỏ, tạo hương thơm thanh nhẹ, độc đáo.
• Đường kính, muối.

Tất cả các nguyên liệu đều được lựa chọn kỹ lưỡng, đảm bảo độ tươi ngon và chất lượng tốt nhất, thể hiện sự trân trọng sản vật quê hương của người làm bánh.

Quy trình chế biến công phu, tỉ mỉ

Để làm ra được những chiếc Bánh Cay Làng Nguyễn thơm ngon đúng vị, người thợ phải trải qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ, đòi hỏi sự kiên nhẫn và kinh nghiệm dày dặn. Quy trình làm bánh là cả một nghệ thuật, tốn nhiều thời gian và công sức:

1. Chuẩn bị nguyên liệu: Đây là khâu quan trọng, đặc biệt là việc ướp mỡ phần. Mỡ phải được ướp đường đủ thời gian để đạt độ trong, giòn. Gạo nếp ngâm đủ độ, vo sạch. Gấc lấy ruột, bỏ hạt, đánh nhuyễn. Dành dành giã nhỏ, ngâm nước để lấy màu. Lạc, vừng rang chín thơm. Gừng, vỏ quýt thái sợi nhỏ.
2. Nấu xôi: Gạo nếp được trộn với gấc, nước cốt dành dành và một ít muối, sau đó đồ thành xôi. Xôi phải chín đều, dẻo nhưng không nát.
3. Giã bánh: Đây là công đoạn vất vả nhất. Xôi nóng sau khi đồ chín sẽ được cho vào cối đá lớn và dùng chày gỗ giã nhuyễn ngay lập tức. Phải giã liên tục, đều tay cho đến khi xôi trở thành một khối bột mịn, dẻo quánh và đồng nhất. Việc giã thủ công giúp bánh có độ dai ngon đặc biệt mà máy móc khó có thể thay thế.
4. Trộn nguyên liệu: Bột bánh sau khi giã nhuyễn sẽ được trộn đều với đường kính, mỡ phần đã ướp, lạc rang giã dập, vừng rang, gừng tươi và vỏ quýt thái sợi. Tỷ lệ các nguyên liệu phải được cân đối hài hòa để tạo ra hương vị chuẩn nhất.
5. Cán và cắt bánh: Khối bột đã trộn đều nguyên liệu được cán thành những tấm mỏng, độ dày vừa phải (khoảng 0.3 – 0.5 cm). Sau đó, dùng dao sắc cắt thành những miếng bánh hình chữ nhật hoặc hình thoi nhỏ vừa ăn.
6. Sấy hoặc phơi khô: Bánh sau khi cắt sẽ được xếp lên phên và đem đi sấy hoặc phơi nắng cho khô lại. Quá trình này giúp bánh cứng giòn và bảo quản được lâu hơn. Bánh đạt yêu cầu là khi khô giòn nhưng không quá cứng, vẫn giữ được màu sắc và hương thơm.
7. Rang bánh (công đoạn cuối): Trước khi thưởng thức hoặc đóng gói, bánh khô sẽ được rang lại một lần nữa trên chảo nóng với lửa nhỏ cho thật giòn tan và dậy mùi thơm.

Mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận và tâm huyết của người làm bánh. Chính sự công phu này đã góp phần tạo nên giá trị đặc biệt cho món Bánh Cay Làng Nguyễn.

Hương vị đặc trưng – sự hòa quyện tinh tế

Thưởng thức một miếng Bánh Cay Làng Nguyễn là cảm nhận cả một bản giao hưởng hương vị tinh tế trong khoang miệng. Cắn một miếng bánh giòn tan, bạn sẽ cảm nhận được:

• Vị ngọt thanh: Cái ngọt của đường quyện với vị ngọt tự nhiên của gạo nếp, không quá gắt mà dịu nhẹ, vừa phải.
• Vị béo ngậy: Độ béo từ mỡ phần đã qua xử lý kỹ lưỡng, béo mà không ngấy, tan ngay trong miệng.
• Vị bùi bùi: Sự góp mặt của lạc rang và vừng rang tạo nên điểm nhấn bùi thơm hấp dẫn.
• Hương thơm đa dạng: Mùi thơm đặc trưng của nếp cái hoa vàng, hương thoang thoảng của gấc, mùi thơm của vừng lạc rang, hương thanh nhẹ của vỏ quýt và đặc biệt là mùi thơm nồng ấm của gừng tươi.
• Vị cay nhẹ: Vị cay ấm của gừng không quá nồng gắt mà chỉ ẩn hiện, nhẹ nhàng lan tỏa, giúp cân bằng các vị khác và làm ấm cơ thể, rất thích hợp để thưởng thức vào những ngày se lạnh.

Tất cả những hương vị ấy hòa quyện vào nhau một cách hài hòa, tạo nên một dư vị khó quên, khiến người ăn cứ muốn ăn mãi. Bánh Cay thường được thưởng thức cùng một ấm trà xanh nóng hổi. Vị chát nhẹ của trà sẽ làm tôn thêm vị ngọt béo của bánh, tạo nên sự kết hợp hoàn hảo.

Tại sao Bánh Cay Làng Nguyễn lại đặc biệt?

• Giá trị lịch sử: Là món “Bánh Tiến Vua”, mang trong mình câu chuyện văn hóa lâu đời.
• Quy trình thủ công: Sự công phu, tỉ mỉ trong từng công đoạn chế biến thể hiện tâm huyết của người thợ.
• Nguyên liệu tự nhiên: Sử dụng 100% nguyên liệu đồng quê, an toàn và mang đậm hương vị quê hương.
• Hương vị độc đáo: Sự hòa quyện tinh tế của các vị ngọt, béo, bùi, thơm, cay nhẹ tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng.
• Món quà ý nghĩa: Là thức quà quê mộc mạc nhưng chứa đựng tình cảm, thích hợp làm quà biếu người thân, bạn bè.

Địa chỉ mua Bánh Cay Làng Nguyễn uy tín

Ngày nay, Bánh Cay Làng Nguyễn không chỉ được bán ở Thái Bình mà còn có mặt ở nhiều tỉnh thành khác và các sàn thương mại điện tử. Để mua được bánh chuẩn vị, bạn có thể tìm đến:

• Tại Thái Bình:
  • Các cơ sở sản xuất truyền thống tại Làng Nguyễn, xã Nguyễn Xá, huyện Đông Hưng.
  • Các cửa hàng đặc sản Thái Bình trong thành phố và các huyện.
  • Chợ địa phương.
• Tại Hà Nội và TP.HCM:
  • Các cửa hàng chuyên bán đặc sản vùng miền.
  • Một số siêu thị lớn có quầy hàng đặc sản.
• Mua trực tuyến:
  • Các trang web bán đặc sản uy tín.
  • Các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki (tìm kiếm các gian hàng chính hãng hoặc được đánh giá tốt).
  • Các trang mạng xã hội của các cơ sở sản xuất.

Khi mua, bạn nên chọn những sản phẩm có bao bì nhãn mác rõ ràng, ghi rõ nguồn gốc xuất xứ và hạn sử dụng để đảm bảo chất lượng.

Lời kết

Bánh Cay Làng Nguyễn không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần hồn cốt của văn hóa ẩm thực Thái Bình. Thưởng thức miếng bánh cay giòn tan, cảm nhận hương vị đồng quê mộc mạc mà tinh tế, bạn sẽ hiểu thêm về sự khéo léo, cần cù và tấm lòng của người dân nơi đây. Nếu có dịp ghé thăm Thái Bình hoặc đơn giản là muốn tìm một món quà quê ý nghĩa, đừng bỏ qua Bánh Cay Làng Nguyễn – món “Bánh Tiến Vua” giản dị mà đầy cuốn hút này nhé!