Thái Bình, vùng đất “chị Hai năm tấn”, không chỉ nổi tiếng với những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay mà còn bởi những món đặc sản mang đậm hương vị quê hương. Trong số đó, bánh cáy làng Nguyễn là một thức quà tiến vua nức tiếng, kết tinh tinh hoa văn hóa ẩm thực của vùng đất này. Hãy cùng khám phá hành trình lịch sử, quy trình chế biến công phu và hương vị đặc trưng của món bánh độc đáo này qua bài viết dưới đây!
Mục Lục
- Nguồn gốc và lịch sử bánh cáy làng Nguyễn
- Nguyên liệu và quy trình chế biến bánh cáy
- Hương vị đặc trưng của bánh cáy
- Địa chỉ mua bánh cáy uy tín
- Kết luận
1. Nguồn gốc và lịch sử bánh cáy làng Nguyễn
Bánh cáy làng Nguyễn (xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) có lịch sử hơn 300 năm. Theo tương truyền, món bánh này do bà Nguyễn Thị Tần, người con gái của làng, sáng tạo ra. Bà Tần là một cung nữ tài sắc vẹn toàn, khéo léo trong việc bếp núc. Trong một lần trổ tài làm bánh dâng vua, bà đã kết hợp các nguyên liệu sẵn có của địa phương như gạo nếp cái hoa vàng, gấc, lạc, vừng, mỡ lợn… tạo nên một món bánh có hương vị độc đáo, lạ miệng. Vua ăn thấy ngon, khen ngợi hết lời và đặt tên cho bánh là “bánh cáy” vì có màu vàng óng ả, dẻo dai giống như trứng con cáy.
Từ đó, bánh cáy trở thành món ăn tiến vua, được lưu truyền và gìn giữ trong dân gian. Người dân làng Nguyễn tự hào với món bánh đặc sản của quê hương, coi đó là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, tinh thần của mình.
2. Nguyên liệu và quy trình chế biến bánh cáy
2.1. Nguyên liệu
Để làm ra những mẻ bánh cáy thơm ngon, người làng Nguyễn phải chuẩn bị rất nhiều nguyên liệu, bao gồm:
- Gạo nếp cái hoa vàng: Loại gạo nếp ngon nhất, hạt mẩy, tròn, dẻo thơm.
- Gấc chín: Tạo màu đỏ cam tự nhiên và hương vị đặc trưng cho bánh.
- Lạc (đậu phộng): Rang vàng, giã nhỏ.
- Vừng (mè): Rang vàng.
- Mỡ lợn: Phần mỡ gáy, thái hạt lựu, ướp đường.
- Mứt bí: Tạo độ ngọt thanh.
- Cơm dừa (cùi dừa): Nạo sợi.
- Dầu hoa bưởi: cho bánh dậy mùi thơm
- Các nguyên liệu khác: Đường, mạch nha, gừng, vỏ quýt…
2.2. Quy trình chế biến
Quy trình làm bánh cáy đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kinh nghiệm của người thợ. Các công đoạn chính bao gồm:
- Sơ chế nguyên liệu:
- Gạo nếp cái hoa vàng ngâm, đồ xôi, giã nhuyễn thành bột.
- Gấc chín bỏ hạt, lấy phần thịt trộn với bột nếp.
- Mỡ lợn thái hạt lựu, ướp đường trong khoảng 15-20 ngày cho trong.
- Chiên phồng: Bột bánh sau khi được ủ, được chiên phồng.
- Nấu bánh:
- Đun chảy đường, mạch nha, cho gừng giã nhỏ, vỏ quýt thái chỉ vào.
- Cho các nguyên liệu đã sơ chế (trừ mỡ lợn) vào chảo, đảo đều tay đến khi hỗn hợp quyện lại, dẻo mịn.
- Cuối cùng, cho mỡ đường vào đảo, tắt bếp.
- Đổ khuôn và hoàn thiện:
- Đổ hỗn hợp bánh vào khuôn, rắc lạc, vừng rang lên trên.
- Dùng tay ấn nhẹ cho bánh kết dính.
- Để bánh nguội hoàn toàn, cắt thành miếng vừa ăn.
- Bánh nguội được đóng gói và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Mỗi công đoạn đều có bí quyết riêng, được truyền từ đời này sang đời khác. Người thợ làm bánh không chỉ cần có đôi bàn tay khéo léo mà còn phải có tâm huyết, sự kiên nhẫn và tình yêu với nghề.
3. Hương vị đặc trưng của bánh cáy
Bánh cáy làng Nguyễn có hương vị rất đặc trưng, không lẫn vào đâu được. Bánh có vị ngọt thanh của đường, mạch nha, vị béo ngậy của mỡ lợn, vị bùi của lạc, vừng, vị cay nồng của gừng, vị thơm của vỏ quýt, dầu hoa bưởi và hương thơm đặc trưng của gạo nếp cái hoa vàng. Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một thứ quà quê dân dã mà tinh tế, đậm đà mà thanh tao.
Khi thưởng thức, người ta thường cắt bánh thành từng miếng nhỏ, nhâm nhi cùng chén trà nóng. Vị ngọt của bánh hòa quyện với vị chát của trà, tạo nên một cảm giác thư thái, dễ chịu. Bánh cáy không chỉ là món ăn, mà còn là món quà biếu ý nghĩa, thể hiện tấm lòng của người tặng. Trong các dịp lễ Tết, giỗ chạp, bánh cáy là thứ không thể thiếu trên mâm cỗ của người dân Thái Bình.
4. Địa chỉ mua bánh cáy uy tín
Ngày nay, bánh cáy làng Nguyễn không chỉ được bán tại Thái Bình mà còn có mặt ở nhiều tỉnh thành khác trên cả nước. Tuy nhiên, để mua được bánh cáy chính gốc, thơm ngon và đảm bảo chất lượng, bạn có thể tham khảo một số địa chỉ sau:
- Tại Thái Bình:
- Các cơ sở sản xuất bánh cáy tại làng Nguyễn (xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng).
- Các cửa hàng đặc sản Thái Bình.
- Tại Hà Nội:
- Một số cửa hàng chuyên bán đặc sản các vùng miền.
- Các siêu thị lớn.
- Các trang web bán hàng online, cửa hàng trên mạng.
- Tại TP.HCM:
- Các cửa hàng đặc sản miền Bắc.
- Các siêu thị.
- Các trang web bán hàng online
Khi mua bánh cáy, bạn nên chọn những cơ sở uy tín, có thương hiệu, bánh có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
5. Kết luận
Bánh cáy làng Nguyễn không chỉ là một món ăn đặc sản mà còn là một biểu tượng văn hóa của vùng đất Thái Bình. Với lịch sử lâu đời, quy trình chế biến công phu và hương vị đặc trưng, bánh cáy đã chinh phục biết bao thế hệ người thưởng thức. Nếu có dịp ghé thăm Thái Bình, đừng quên thưởng thức món bánh này và mua về làm quà cho người thân, bạn bè. Đó chắc chắn sẽ là một món quà ý nghĩa, mang đậm hương vị quê hương.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bánh cáy làng Nguyễn – một tuyệt phẩm ẩm thực của vùng đất “chị Hai năm tấn”.
