Nhắc đến Thái Bình, người ta không chỉ nhớ đến những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay, mà còn nhớ đến một thức quà quê dân dã, đậm đà hương vị truyền thống – bánh cáy làng Nguyễn. Không chỉ là món ăn, bánh cáy còn là biểu tượng văn hóa, là niềm tự hào của người dân “quê lúa”. Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá tất tần tật về món bánh đặc biệt này, từ nguồn gốc, cách làm, hương vị cho đến địa chỉ mua uy tín.

1. Nguồn gốc bánh cáy làng Nguyễn – Món quà tiến vua vang danh một thời

Bánh cáy có nguồn gốc từ làng Nguyễn, xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, món bánh này do bà Nguyễn Thị Tần (sống vào khoảng thế kỷ 17) sáng tạo ra. Tương truyền, bà Tần là người phụ nữ đảm đang, khéo léo, chuyên làm các món bánh, mứt dâng lên vua. Một lần, bà đã mày mò, kết hợp các nguyên liệu quen thuộc như gạo nếp, lạc, vừng, gấc,… để tạo ra một loại bánh có màu sắc và hương vị độc đáo. Bánh dâng lên vua được vua khen ngon và ban thưởng. Từ đó, bánh cáy trở thành đặc sản nổi tiếng của làng Nguyễn, được lưu truyền và gìn giữ cho đến ngày nay.

Bánh cáy Thái Bình

2. Nguyên liệu làm nên bánh cáy làng Nguyễn

Để làm ra những chiếc bánh cáy thơm ngon, chuẩn vị, người dân làng Nguyễn rất chú trọng đến khâu chọn nguyên liệu. Các nguyên liệu chính bao gồm:

  • Gạo nếp cái hoa vàng: Loại gạo nếp đặc sản của vùng đồng bằng Bắc Bộ, hạt to, tròn, dẻo và thơm.
  • Gấc chín: Tạo màu đỏ cam tự nhiên và vị béo ngậy cho bánh.
  • Lạc (đậu phộng): Chọn loại lạc già, chắc hạt, rang vàng và giã nhỏ.
  • Vừng (mè): Vừng trắng hoặc vừng đen, rang thơm.
  • Mỡ phần: Chọn phần mỡ gáy heo, luộc chín, thái hạt lựu và thắng thành tóp mỡ.
  • Cơm dừa (cùi dừa): Chọn loại dừa bánh tẻ, nạo sợi.
  • Mứt bí: Tạo vị ngọt thanh và độ dẻo cho bánh.
  • Mạch nha: Loại mạch nha làm từ mầm lúa, có độ dẻo, sánh và vị ngọt dịu.
  • Tinh dầu hoa bưởi: Tạo hương thơm đặc trưng, quyến rũ.
  • Gừng tươi: Tạo vị cay nhẹ, ấm nồng.
  • Và một số nguyên liệu phụ khác.

Nguyên liệu làm bánh cáy

3. Quy trình chế biến công phu: Bí quyết tạo nên hương vị đặc biệt

Quy trình làm bánh cáy làng Nguyễn rất công phu, tỉ mỉ, đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm của người thợ. Bánh cáy ngon hay không phụ thuộc rất lớn vào tay nghề và bí quyết riêng của từng gia đình. Dưới đây là các bước cơ bản:

  1. Sơ chế nguyên liệu: Gạo nếp vo sạch, ngâm nước, đồ thành xôi. Gấc nạo lấy phần thịt đỏ, trộn với một chút rượu trắng rồi đem đồ cùng xôi. Lạc rang, xát vỏ, giã dập. Vừng rang thơm. Mỡ phần luộc, thái hạt lựu, thắng tóp mỡ. Cơm dừa nạo sợi. Mứt bí thái hạt lựu. Gừng tươi giã nhỏ.
  2. Làm “con” bánh:
    • Con bánh màu vàng: Phần xôi nếp trộn lẫn với gấc, mạch nha, nước cốt gừng một ít, Đem đi dã nhuyễn sau đó cán mỏng, thái miếng, rồi đem sấy khô
    • Con bánh màu trắng: Mỡ phần sau khi đã được thái hạt lựu thì đem đi thắng lên và trộn đường, sau đó cũng đem sấy khô lên
    • Con bánh màu trong: Làm từ cơm dừa, mứt bí, lạc rang
  3. Trộn, ép bánh:Tất cả các con bánh sau khi được sấy khô thì đem trộn chung với mạch nha, nước hoa bưởi. Trộn xong thì đổ ra khuôn, dùng tay hoặc dụng cụ ép chặt bánh.
  4. Cắt bánh và đóng gói: Bánh sau khi ép được cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn, thường có hình chữ nhật hoặc hình vuông. Bánh được đóng gói trong các hộp giấy hoặc túi nilon để bảo quản và dễ dàng vận chuyển.

Quy trình làm bánh cáy

4. Hương vị bánh cáy làng Nguyễn: Sự hòa quyện tinh tế

Bánh cáy làng Nguyễn có hương vị rất đặc trưng, không lẫn vào đâu được. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt thanh của mạch nha, vị béo ngậy của gấc, mỡ phần, cơm dừa, vị bùi bùi của lạc, vừng, vị cay nhẹ của gừng và hương thơm thoang thoảng của tinh dầu hoa bưởi. Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một tổng thể hài hòa, tinh tế, khiến người ăn nhớ mãi không quên.

Bánh cáy thành phẩm

5. Địa chỉ mua bánh cáy làng Nguyễn chuẩn vị, uy tín

Ngày nay, bánh cáy làng Nguyễn không chỉ được bán tại Thái Bình mà còn có mặt ở nhiều tỉnh thành khác trên cả nước. Dưới đây là một số địa chỉ bạn có thể tham khảo:

  • Tại Thái Bình:
    • Các cơ sở sản xuất bánh cáy tại làng Nguyễn, xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng.
    • Các cửa hàng đặc sản tại thành phố Thái Bình.
    • Chợ trung tâm thành phố
  • Tại Hà Nội:
    • Các cửa hàng đặc sản miền Bắc.
    • Các siêu thị, cửa hàng tiện lợi.
    • Một số chợ truyền thống.
  • Tại TP.HCM:
    • Các cửa hàng đặc sản ba miền.
    • Các trang thương mại điện tử (Shopee, Lazada, Tiki,…). Tìm kiếm với từ khóa “bánh cáy Thái Bình”.
  • Mua online: Ngoài các địa chỉ trên, bạn cũng có thể tìm mua bánh cáy làng Nguyễn trên các trang web, fanpage chuyên bán đặc sản vùng miền.

Lưu ý: Khi mua bánh cáy, bạn nên chọn những cơ sở sản xuất uy tín, có thương hiệu, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nên kiểm tra kỹ hạn sử dụng và bao bì sản phẩm trước khi mua.

Thưởng thức bánh cáy

6. Kết luận

Bánh cáy làng Nguyễn không chỉ là một món ăn ngon, mà còn là một phần di sản văn hóa của vùng đất Thái Bình. Với hương vị đặc trưng, quy trình chế biến công phu và câu chuyện lịch sử thú vị, bánh cáy xứng đáng là món quà mà bất cứ ai khi đến với “quê lúa” đều nên thử và mang về làm quà. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bánh cáy làng Nguyễn, giúp bạn hiểu rõ hơn về món đặc sản này và có thêm lựa chọn quà biếu ý nghĩa cho người thân, bạn bè.