News

1. Nguồn gốc và lịch sử bánh cáy làng Nguyễn

Bánh cáy làng Nguyễn (nay thuộc xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) có một lịch sử lâu đời, gắn liền với những câu chuyện truyền miệng đầy thú vị. Tương truyền, vào thời vua Lê Hiển Tông (1740-1786), bà Nguyễn Thị Tần, một người con gái tài sắc vẹn toàn của làng Nguyễn, đã sáng tạo ra món bánh này để tiến vua.

Bà Tần vốn là người khéo léo, đảm đang, lại có biệt tài nấu ăn. Trong một lần được tham gia vào đội làm bánh dâng vua, bà đã nảy ra ý tưởng kết hợp các nguyên liệu quen thuộc của quê hương như gạo nếp, lạc, vừng, gấc… để tạo ra một loại bánh mới lạ. Khi vua thưởng thức, ngài đã vô cùng ngạc nhiên và thích thú trước hương vị thơm ngon, độc đáo của món bánh này. Vua liền đặt tên bánh là “bánh cáy” vì thấy bánh có màu vàng óng, dẻo dai giống như trứng con cáy.

Từ đó, bánh cáy trở thành một đặc sản nổi tiếng của làng Nguyễn, được lưu truyền và gìn giữ qua nhiều thế hệ. Ngày nay, bánh cáy không chỉ là món ăn quen thuộc trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi của người dân Thái Bình, mà còn trở thành món quà biếu ý nghĩa cho du khách thập phương.

2. Nguyên liệu làm bánh cáy

Để làm ra được những chiếc bánh cáy thơm ngon, chuẩn vị, người làng Nguyễn rất chú trọng đến khâu chọn nguyên liệu. Các nguyên liệu phải tươi ngon, đảm bảo chất lượng và có nguồn gốc rõ ràng:

• Gạo nếp cái hoa vàng: Loại gạo nếp đặc sản của vùng đồng bằng Bắc Bộ, có hạt to, tròn, dẻo và thơm.
• Gấc: Chọn quả gấc chín đỏ, có cơm dày, màu sắc tươi tắn để tạo màu vàng cam tự nhiên cho bánh.
• Lạc: Chọn loại lạc già, hạt mẩy, chắc, không bị mọt.
• Vừng: Vừng trắng hoặc vừng đen đều được, rang thơm.
• Mỡ phần: Chọn phần mỡ thăn hoặc mỡ gáy của lợn, có màu trắng trong, không có mùi hôi.
• Đường: Đường kính trắng hoặc đường phên.
• Mạch nha: Mạch nha làm từ mầm lúa nếp, có độ dẻo và ngọt thanh.
• Một số nguyên liệu phụ khác: Gừng tươi, vỏ quýt, nước hoa bưởi…

3. Quy trình chế biến bánh cáy

Quy trình làm bánh cáy làng Nguyễn rất công phu, tỉ mỉ, đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm của người thợ làm bánh. Các bước thực hiện có thể được tóm tắt như sau:

1. Sơ chế nguyên liệu:
   • Gạo nếp cái hoa vàng vo sạch, ngâm nước khoảng 6-8 tiếng, sau đó đồ chín thành xôi.
   • Gấc bỏ hạt, lấy phần thịt trộn với một chút rượu trắng, đồ chín.
   • Lạc rang chín, xát vỏ, giã nhỏ.
   • Vừng rang chín, xát vỏ.
   • Mỡ phần luộc chín, thái hạt lựu, ướp với đường.
   • Gừng tươi giã nhỏ, lọc lấy nước cốt.
   • Vỏ quýt thái sợi nhỏ.
2. Làm “cái” bánh:
   • Xôi nếp sau khi đồ chín được giã nhuyễn, trộn với gấc, nước cốt gừng, một phần lạc, vừng và đường. Đây chính là phần “cái” bánh, quyết định độ dẻo, thơm của bánh.
3. Làm “nhân” bánh:
   • Mỡ phần sau khi ướp đường được xào chín, trộn với phần lạc, vừng còn lại, vỏ quýt và mạch nha. Nhân bánh có vị ngọt béo, thơm nồng.
4. Gói bánh:
   • Trải một lớp “cái” bánh mỏng, cho phần “nhân” bánh vào giữa, sau đó gói lại thành hình chữ nhật hoặc hình vuông.
5. Hấp bánh:
   • Bánh sau khi gói được đem hấp cách thủy khoảng 1-2 tiếng cho chín đều.
6. Hoàn thiện:
   • Bánh chín được để nguội, sau đó cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn.

4. Hương vị đặc trưng của bánh cáy

Bánh cáy làng Nguyễn có hương vị rất đặc trưng, không lẫn vào đâu được. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được sự hòa quyện tinh tế của các nguyên liệu:

• Vị ngọt: Vị ngọt của bánh cáy không quá gắt, mà là vị ngọt thanh, dịu của đường, mạch nha và gạo nếp.
• Vị béo: Vị béo ngậy của mỡ phần, lạc và vừng hòa quyện với nhau, tạo nên một cảm giác rất thú vị.
• Vị thơm: Hương thơm của gạo nếp cái hoa vàng, gấc, vừng rang, gừng, vỏ quýt và nước hoa bưởi hòa quyện với nhau, tạo nên một mùi thơm đặc trưng, quyến rũ.
• Vị bùi: Vị bùi của lạc rang và vừng rang làm tăng thêm sự hấp dẫn cho bánh.
• Độ dẻo: Bánh cáy có độ dẻo vừa phải, không quá cứng cũng không quá mềm.

Tất cả những yếu tố này hòa quyện với nhau, tạo nên một món bánh có hương vị độc đáo, khó quên. Bánh cáy thường được thưởng thức cùng với nước chè xanh, tạo nên một sự kết hợp hoàn hảo, đậm chất truyền thống.

5. Địa chỉ mua bánh cáy uy tín

Ngày nay, bánh cáy làng Nguyễn không chỉ được bán tại Thái Bình mà còn được phân phối rộng rãi ở nhiều tỉnh thành khác, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM. Dưới đây là một số địa chỉ mua bánh cáy uy tín mà bạn có thể tham khảo:

• Tại Thái Bình:
  • Các cửa hàng đặc sản tại xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng.
  • Các chợ truyền thống ở Thái Bình.
  • Một số cửa hàng bánh kẹo, đặc sản nổi tiếng tại thành phố Thái Bình.
• Tại Hà Nội:
  • Các cửa hàng đặc sản miền Bắc.
  • Các siêu thị lớn.
  • Một số cửa hàng online chuyên bán đặc sản vùng miền.
• Tại TP.HCM:
  • Các cửa hàng đặc sản miền Bắc.
  • Các siêu thị lớn.
  • Chợ Bến Thành (khu vực bán đồ khô, đặc sản).

6. Kết Luận

Bánh cáy làng Nguyễn không chỉ là một món ăn, mà còn là một biểu tượng văn hóa, một niềm tự hào của người dân Thái Bình. Với hương vị thơm ngon, độc đáo và quy trình chế biến công phu, tỉ mỉ, bánh cáy đã chinh phục được khẩu vị của biết bao người. Nếu có dịp đến Thái Bình, đừng quên thưởng thức món bánh đặc biệt này và mua về làm quà cho người thân, bạn bè. Chắc chắn, bánh cáy làng Nguyễn sẽ là một món quà ý nghĩa, mang đậm hương vị quê hương.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích, giúp các bạn hiểu hơn về bánh cáy làng Nguyễn – Đặc sản trứ danh của quê hương Thái Bình.